Saturday, November 24, 2012


အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမား ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဘြဲ႔ႏွင္းသဘင္ခန္းမတြင္ ေၿပာႀကားခဲ႔သည့္ မိန္႔ခြန္း
 
မူရင္း        : http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2012/11/19/remarks-president-obama-university-yangon

မွတ္ခ်က္:                 Eleven Jounal မွ ၿမန္မာၿပန္ၿပီးသား ကုိ ဖတ္လို႔ ပိုလြယ္ေအာင္ နည္းနည္းၿပင္ထားတာပါ။

In Webpage:    This page



ျမန္မာႏိုင္ငံမဂၤလာပါ ( ရယ္သံမ်ားႏႇင့္ လက္ခုပ္သံမ်ား)

ဒီတကၠသိုလ္ကို ေရာက္လာခဲ႔တဲ႔ အတြက္ေကာ ၊ ဒီႏုိင္ငံကုိ လာလည္တဲ့ ပထမဆံုး အေမရိကန္သမၼတျဖစ္ရတဲ့ အတြက္ေကာ ကြ်န္ေတာ္ အရမ္းဂုဏ္ယူမိပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္ဒီကို ေရာက္လာခဲ့တာဟာ ဒီႏုိင္ငံ က အေရးပါလို႔ပါ ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ဟာ အေရႇ႕နဲ႕ ေတာင္အာရႇရဲ႕လမ္းဆံုမႇာ တည္ရႇိေနပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံဟာ ကမၻာေပၚမႇာ လူဦးေရအမ်ားဆုံး ႏုိင္ငံႏႇစ္ခုနဲ႔ နယ္နမိတ္ခ်င္းကပ္ေနပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔မႇာ ႏႇစ္ေထာင္ခ်ီတဲ့ သမုိင္းလည္းရႇိပါတယ္၊ လက္ရွိကမၻာမွာ အၿမန္ဆုံး  ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေနတဲ႔ေဒသရဲ့  ေနာင္ေရးကို ပါဝင္ပုံေဖၚႏုိင္စြမ္းလည္း ရႇိေနတဲ့ ႏုိင္ငံပါ။

ခင္ဗ်ားတို႔ႏိုင္ငံရဲ့  အလွ နဲ႔ စုံလင္ႀကြယ္ဝမႈ( diversity )ေတြ ေၾကာင့္လည္း ကြၽန္ေတာ္ဒီကို လာခဲ့တာပါ။ ဒီေန႔မနက္ ေရႊေရာင္ေတြလႊမ္းေနတဲ့ ေရႊတိဂံုဘုရားႀကီး ကို ဖူးခဲ႔ရတုန္းက  ေႀသာ္ ဒီကမၻာေပၚမွာ လူရယ္လို႔ ၿဖစ္လာရင္ ဒီလူ႔ဘဝကို သည္းခံမႈတရား နဲ႔ ေမတၲာတရားေတြ နဲ႔သာ တည္ေဆာက္ရမယ္ ဆိုတဲ႔ အၿမဲမွန္တဲ႔ ေမတၳာတရားေတာ္ အေႀကာင္း ေတြးမိၿပီး တအား ႀကည္ႏႈးခဲ႔ရ ပါတယ္။

 ဒီႏုိင္ငံဟာ ဒီၿမိဳ႕ေဟာင္းႀကီး( ရန္ကုန္ )ရဲ႕ လူေတြနဲ႔ ႀကပ္သိပ္ေနတဲ႔ ရပ္ကြက္္ေတြကေန ေက်းရြာေပါင္း ၆၀၀၀၀ ေက်ာ္အထိ၊ ဟိမ၀ႏၲာေတာင္ထြတ္ဖ်ားကေန၊ ကရင္ျပည္နယ္ သစ္ေတာေတြအထိ၊ ဧရာ၀တီ ျမစ္ကမ္းပါးေတြအထိ က်ယ္ေျပာတယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္သိထားပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္ဒီကို လာခဲ႔တာ ဒီတကၠသိုလ္ႀကီးကို ေလးစားလို႔လဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕စံနစ္ ဆန္႔က်င္ေရးေတြ အေၿခၿပဳ စတင္ခဲ႔တာလည္း ဒီေက်ာင္းႀကီးက ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာပဲ ေအာင္ဆန္းဟာ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာလုပ္ေနရာကေန ေနာက္ေတာ့ ၿမန္မာ႔လြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရႇားမႈကို ဦးေဆာင္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာပဲ ဦးသန္႔ဟာ ကမၻာ႔ေရးေရာေတြ ေလ႔လာခဲ႔ၿပီး ေနာက္ေတာ့ ကုလသမဂၢကေန ကမၻာႀကီးကို ဦးေဆာင္မႈ ေပးခဲ႔ပါတယ္။

ဒီေနရာမႇာပဲ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ႏွစ္တရာေလာက္က အသိပညာ အတတ္ပညာ ေလ႔လာသင္ႀကားမႈ ေတြ ေအာင္ၿမင္ ထြန္းကားခဲ႔ပါတယ္၊ ဒီေနရာမွာပဲ ေက်ာင္းသားေတြက အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္ ( ၁၉၈၈)။

အခုေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ လႊတ္ေတာ္က ဒီေက်ာင္းေတာ္ႀကီးကို ျပန္လည္ရွင္သန္လာေအာင္ လုပ္ဖို႔  သေဘာတူ ဆုံးၿဖတ္ခဲ့ၾကပါၿပီ၊  ေက်ာင္းႀကီးကလည္း သူ႔ရဲ႕တခ်ိန္က ႀကီးျမတ္မႈကို ျပန္ရလာေအာင္လုပ္ရေတာ့မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီႏုိင္ငံရဲ့အနာဂတ္ကို လူငယ္ေတြရဲ့ ပညာေရးက အဆံုးအျဖတ္ေပးမႇာ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။

ကြၽန္ေတာ္ဒီကို လာခဲ့တာဟာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ႏႇစ္ႏုိင္ငံၾကားက သမုိင္းေၾကာင္းေၾကာင့္လည္းပါပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏႇစ္တစ္ခုတုန္းက အေမရိကန္က ကုန္သြယ္ေရာင္းဝယ္သူေတြ၊ ေစ်းဆိုင္ဖြင့္သူေတြြ၊ သာသနာျပဳေတြဟာ ဒီကို လာၿပီးေတာ့ ဘာသာေရး ၊ စီးပြါးေရး နဲ႔  ခ်စ္ႀကည္ေရး  အဆက္အသြယ္ေတြ ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ အတြင္းကလည္း ဒီနယ္ကေန ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေလယာဥ္မႇဴးေတြ  တ႐ုတ္ၿပည္ကို ပ်ံသန္း ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီေၿမမွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ စစ္သည္မ်ားစြာ အသက္ေတြ ေပးဆပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ႏႇစ္ႏုိင္ငံစလံုးဟာ ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာေအာက္က ေပၚထြက္လာခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရတာကို ပထမဆံုး အသိအမႇတ္ျပဳတဲ့ ႏုိင္ငံေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္မႇာ အေမရိကန္စင္တာတစ္ခု ရႇိတဲ့အတြက္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဂုဏ္ယူမိသလို ဒီေက်ာင္းလို ေက်ာင္းႀကီးေတြနဲ႔ ပညာအျပန္အလႇန္ ဖလႇယ္ခြင့္ရရင္လည္း ဂုဏ္ယူမိမႇာပါ။ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ ဆယ္စုႏႇစ္မ်ားစြာကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့တဲ့ တစ္ေလွ်ာက္မႇာလည္း ဒီႏုိင္ငံနဲ႔ ဒီၿပည္သူေတြကို  အေမရိကန္လူမ်ိဳးေတြက တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း သံေယာဇဥ္ ရႇိခဲ့ၾကတာပါ။

ဒါေတြအားလုံး အၿပင္ ကြၽန္ေတာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ လာခဲ့တာဟာ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ အေပၚ အေမရိကန္ရဲ႕ ယုံၾကည္မႈေၾကာင့္ပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ႏႇစ္ႏုိင္ငံဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏႇစ္မ်ားစြာမႇာ သူစိမ္းေတြ ျဖစ္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔မႇာေတာ့ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္သူေတြ၊ ခင္ဗ်ားတို႔ တေတြ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ အျမဲတမ္း ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္ထားခဲ့တယ္ဆုိတာကုိ ကြၽန္ေတာ္ေျပာႏုိင္ပါၿပီ။ ခင္ဗ်ားတို႔ေႀကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔တေတြ အားသစ္ ခဲ႔ရၿပီး  ခင္ဗ်ားတုိ႔ သတၳိေကာင္းတယ္ဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔  မ်က္ၿမင္ သက္ေသခံဝ႔ံပါတယ္ ။

တနဂၤေႏြေန႔ေတြမႇာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြရဲ႕  မိသားစုေတြဆီကုိ အျဖဴေရာင္၀တ္စုံနဲ႔ တက္ႂကြလႈပ္ရႇားသူေတြ လိုက္ေတြ႔ တာကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမင္ခဲ့ရပါတယ္။  နႏြင္းေရာင္ (သကၤန္းေတြ) ရုံထားတဲ့ သံဃာေတာ္ေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပၾကတာကုိလည္း ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ဆုိင္ကလုန္းဒဏ္ကုိ ခံခဲ့ရတဲ့သူေတြကုိ ကူညီဖို႔အတြက္ သာမန္ျပည္သူေတြက ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕ေတြ ဖြဲ႕စည္းလႈပ္ရွားခဲ့ၾကတာကုိလည္း ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သိခဲ့ရပါတယ္၊ လြတ္လပ္ေရး ေတးသံကို ေဖၚက်ဴးေနတဲ႔  ေက်ာင္းသားေလးေတြရဲ႕ စကားသံေတြ၊ ဟစ္ေဟာ့ပ္ အႏုပညာရႇင္ေတြရဲ့ စည္းခ်က္ေတြကိုလည္း ႀကားခဲ႔ရပါတယ္ ။ ေမြးရပ္ေၿမ နဲ႔ မိသားစုေတြဆီကုိ ဘယ္ေတာ့မႇ အဆက္အသြယ္ မျပတ္ၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ၊ ျပည္ေၿပးေတြ နဲ႔လည္း ကြၽန္ေတာ္တုိ႔  သိကြ်မ္း ခဲ႔ရပါတယ္။  ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြသာ ခင္ဗ်ားရဲ႕ ႏႇလုံးသားထဲမႇာ ေတာက္ေလာင္ေနမယ္ဆုိရင္ ဘယ္လူသားကုိမႇ တကယ္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားလို႔ မရပါဘူး ဆို တာကို သက္ေသျပခဲ့တဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ရဲ ႔ ၿပင္းၿပတဲ႔ ဂုဏ္ရွိန္ ေႀကာင့္လည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ တအားတက္ခဲ႔ ရပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္သမၼတတာ၀န္ စတင္ထမ္းေဆာင္ဖို႔ ပထမ ရုံးတက္ မိန္႔ခြန္းမွာ အေၾကာက္တရားနဲ႔ အုပ္စုိးေနတဲ့ အစုိးရေတြဆီကုိ ''ခင္ဗ်ားတုိ႔ရဲ႕ လက္သီးဆုပ္ကုိ ျဖည္ေပးလိုက္မယ္ဆုိရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က လက္ကမ္းေပးပါမယ္'' လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ သတင္းစကားတစ္ခု ပါးခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ႏႇစ္ခြဲေလာက္အတြင္းမႇာ ရုတ္တရက္ဆိုသလို စိတ္လႈပ္ရွားစရာ အေၿပာင္းအလဲေတြ စ တင္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဆယ္စုႏႇစ္ ငါးစုေလာက္ အာဏာရႇင္စံနစ္နဲ႔ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာေတြကို စတင္ေျဖေလ်ာ့လာပါတယ္။ သမၼတ သိန္းစိန္ လက္ထက္မႇာ (ၿပည္သူဘက္မွ) ေျပာင္းလဲလိုတဲ႔ ဆႏၵ ကို    (အစိုးရဘက္မွ) ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္ ေတြက စတင္ၿဖည့္ဆည္းေပးလာပါတယ္။ အခုေတာ့ အစုိးရအဖြဲ႕ကုိ အရပ္သားတစ္ဦးက ဦးေဆာင္ေနၿပီး ပါလီမန္ကလည္း ေနရာယူလာပါၿပီ ။ တစ္ခ်ိန္က တရားမ၀င္ ေၾကညာခံခဲ့ရတဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဟာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခုမႇာ ၀င္ၿပိဳင္ခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာလည္း လႊတ္ေတာ္ အမတ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာပါၿပီ။ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူ ရာေပါင္းမ်ားစြာကုိလည္း ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ၿပီးသလုိ အဓမၼလုပ္အားေပး ခုိင္းေစမႈကုိလည္း ပိတ္ပင္ၿပီးပါၿပီ။ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ေတြနဲ႔ ကနဦး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈေတြ ရခဲ့ၿပီျဖစ္သလုိ ပုိလြတ္လပ္ပြင့္လင္းတဲ့ စီးပြားေရးအတြက္ ဥပေဒသစ္ေတြလည္း ေပၚထြက္လာခဲ့ပါၿပီ။

ဒါေၾကာင့္ ဒီကေန႔မႇာ ကြၽန္ေတာ့္ကတိစကားကုိ တည္ဖုိ႔  ခ်စ္ႀကည္ေရးလက္ ကို ကမ္းဖို႔ လာခဲ့တာပါ။ အေမရိကဟာ ရန္ကုန္မႇာ သံအမတ္တစ္ေယာက္ ရႇိေနပါၿပီ။ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကိုလည္း ေလ်ာ့ေပး ၿပီးပါၿပီ။ ျပည္သူေတြအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏုိင္မည့္၊  တကမၻာလုံး တိုးတက္ ဖြ႕ံၿဖိဳးေရးအတြက္ အင္ဂ်င္တစ္လုံးအျဖစ္ ပါ၀င္ (လည္ပတ္ ေမာင္းႏႇင္) ေပးႏုိင္မည့္  စီးပြားေရးတခု ကုိ တည္ေဆာက္ဖုိ႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ကူညီေပးသြားမႇာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီထူးၿခားထင္ရွားတဲ့ ခရီးစဥ္ဟာ အစပဲရႇိပါေသးတယ္။ အမ်ားႀကီး ေရႇ႕ဆက္သြားရဦးမႇာပါ။ ဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ အေပၚဆုံးက ခ်မွတ္ေပးလိုက္တဲ႔ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရး အစီအစဥ္ေတြဟာ ေအာက္ေၿခက ၿပည္သူလူထုရဲ႕ လုိလားေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ၿဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ရပါမယ္ ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႔ေနရတဲ့ မႇိတ္တုတ္မႇိတ္တုတ္ တုိးတက္မႈေလးေတြဟာ ၿငိမ္းသြားလို႔ မၿဖစ္ပါဘူး ။  တၿဖည္းၿဖည္း ပိုအားေကာင္းလာၿပီး  ဒီတုိင္းျပည္က ျပည္သူေတြအတြက္ ေတာက္ပတဲ့ လမ္းၿပ ဓူဝံၾကယ္ ျဖစ္လာေစရပါမယ္။

ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ ဒီႀကိဳးစားအားထုတ္မႈေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔ဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြက္လည္း အေရးပါသလို ကြၽန္ေတာ့္အတြက္လည္း အေရးပါပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ မတူညီတဲ့ အရပ္ေဒသေတြကေန လာၾကတာ ျဖစ္ေပမဲ့လည္း တူညီတဲ့ အိပ္မက္ေတြကို မွ်ေ၀ခံစားေနၾကတာပါ။ ကိုယ့္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ကိုယ္ေရြးခြင့္ရဖို႔ ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယႇဥ္တြဲေနထုိင္ခြင့္ရဖို႔ ၊ ပညာသင္ခြင္႔ရဖို႔ ၊ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းရဖို႔ ၊ ကိုယ့္ မိသားစု၊ ကိုယ့္ အသိုင္းအ၀ိုင္းကို  ခ်စ္ၿမတ္္ႏုိးခြင့္ရဖို႔ တို႔လို အိပ္မက္ေတြေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္မႈဆိုတာ စကားေတြထဲမွာသာ ရွိေနတာမဟုတ္ပါဘူး။  လူသားရဲ့တိုးတက္မႈကို ဖန္တီးေပးေနတဲ့ တစ္ကယ့္အရာပါ။ မဲပံုးေတြမႇာတင္မကဘဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ေန႔စဥ္ဘ၀ေတြမႇာပါ လိုအပ္ေနတဲ႔ အရာပါ။

ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ အႀကီးက်ယ္ဆံုး သမၼႀကီး တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဖရန္ကလင္ ဒီနာ႐ုစဗဲ့ (Franklin Delano Roosevelt ) က ဒီအမႇန္တရားကို ေကာင္းေကာင္းသိပါတယ္ ။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ့ အေရးေတာ္ပုံ ဆိုတာ မဲတစ္ေစာင္ေပးခြင့္ထက္ ပိုတယ္ဆိုၿပီး ဖြင့္ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ မဲေပး႐ံုသက္သက္ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သူနားလည္ခဲ့ပါတယ္။ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ ေလးခုကို ကိုင္စြဲဖုိ႔ ကမၻာႀကီးကို သူတိုက္တြန္း ခဲ႔ ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ခြင့္၊ ဆင္းရဲၿခင္းမွ လြတ္ေျမာက္မႈ၊ ေၾကာက္ရြံ႕ၿခင္း မွ လြတ္ေျမာက္မႈတုိ႔ပါပဲ။ ဒီလြတ္ေျမာက္မႈ ေလးခုဟာ တစ္ခုကိုတစ္ခု က်ားကန္ေပးထားပါတယ္။ အားလံုးကို အေကာင္အထည္ မေဖၚပဲ တစ္ခုတည္းကို ကြက္ၿပီး အၿပည့္အဝ အေကာင္အထည္ေဖၚဖို႔ဆိုတာ မၿဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။

အဲဒါဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္၊ လူသားအားလံုးအတြက္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ရႇာေနတဲ့ အနာဂတ္ပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ္ ဒီေန႔ ခင္ဗ်ားတို႔ကို ေၿပာခ်င္တာလည္း ဒီအေႀကာင္းပါပဲ။

ပထမဆံုးအေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ခြင့္ကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒါမႇ သာမန္လူေတြရဲ့ အသံကို ၾကားႏုိင္မႇာျဖစ္ၿပီးေတာ့ အစိုးရဟာ သူတို႔ ဆႏၵ ( ျပည္သူ႔ဆႏၵ )ကို ထင္ဟပ္ ေဖၚေဆာင္ႏုိင္မႇာပါ။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမႇာဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံသားေတြအားလံုးအတြက္ ဒီ ကတိ ကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ဖို႔ ရာစုႏႇစ္ ႏႇစ္ခုေက်ာ္ေလာက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ခဲ့ၾကရတယ္။ ကြၽန္ျပဳခံရသူေတြ လြတ္ေျမာက္ဖို႔၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ အာဖရိကန္ အေမရိကန္(လူမည္း) ေတြ မဲေပးခြင့္ရဖို႔၊ အလုပ္သမားေတြ အဖြဲ႕အစည္း ဖြဲ႕စည္းခြင့္ရဖို႔ အစရႇိသျဖင့္ေပါ့။

ဒါေပမယ့္ ဒီရပိုင္ခြင့္ေတြ ရလာေအာင္ တႏုိင္ငံမွာ သြားခဲ႔တဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း တစ္ျခားတစ္ႏုိင္ငံမႇာလည္း ပံုတူကူးဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခင္ဗ်ားတို႔ႏုိင္ငံဟာ ျပည္သူအားလံုးရဲ႕ ခြန္အားကိုသံုးႏုိင္လာရင္ ပိုၿပီး အားေကာင္း လာမယ္ဆိုတာကုိေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာ မလိုပါဘူး။ ဒါ (လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ခြင့္) ကပဲ ႏိုင္ငံေတြေအာင္ျမင္လာေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္ခဲ႔ပါတယ္။ (ယခု) ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးစီမံကိန္းက လည္း အဲဒါကို စေဖၚေဆာင္ခဲ႔ပါတယ္။

ျပည္သူေတြရဲ႕ အတူတကြ စုေ၀းခြင့္ကုိ ဖိႏႇိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေနမယ့္အစား အျပည့္အ၀ ေလးစားမႈေပးရပါမယ္။  မီဒီယာေတြ အသက္ရႈက်ပ္ေအာင္ လႊမ္းမိုးထားတဲ႔ ေခါင္းၿမီးၿခဳံထည္ကုိ ဆက္ဖြင့္ထား ေပးရပါမယ္။ ဒီေျခလႇမ္းေတြကုိ ဆက္ေလ်ာက္လာႏုိင္တာနဲ႔အမွ် ခင္ဗ်ားတို႔ တုိးတက္လာႏုိင္ပါတယ္။ ျမစ္ဆုံဆည္ တည္ေဆာက္ေရးစီမံကိန္းကုိ ႏုိင္ငံသားေတြက ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပတဲ့ အသံကုိ လ်စ္လ်ဴမ႐ႈဘဲ နားေထာင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကုိ မတရားအသင္း မေႀကၿငာပဲဲ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ တိုးတက္မႈေတြ ၿမင္လာေနရပါၿပီ၊ ( ၿပီးခဲ႔တဲ႔ ) လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲကာလ အတြင္းမႇာ မဲဆႏၵရႇင္တစ္ေယာက္က ''ကြၽန္ေတာ္တို႔မိဘေတြ၊ ဘုိးဘြားေတြ ဒီ (အေၿပာင္းအလဲ ) အတြက္ ေစာင့္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့  သူတို႔တေတြ ျမင္မသြားခဲ႔ႀကရွာပါဘူး'' လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အခု ခင္ဗ်ားတို႔ ၿမင္ေန ႀကဳံေနရပါၿပီ၊ လြတ္လပ္ၿခင္း ရဲ႔ အရသာကို ၿမည္းစမ္းခြင့္ရေနႀကပါၿပီ။

မဲဆႏၵရႇင္ေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈကုိ ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ အာဏာရထားတဲ့သူေတြက အခ်ဳပ္အခ်ယ္ေတြြကုိ (လက္) ခံရပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အေမရိကန္စနစ္က အဲဒီလိုကိုၿဖစ္ေအာင္ ပုံစံဆြဲထားတာပါ။ အေမရိကဟာ ကမၻာမႇာ အင္အားအႀကီးဆုံး စစ္တပ္ႀကီး ရႇိေကာင္းရႇိမယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါဟာ အရပ္ဘက္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မႇာပဲ ရႇိရပါမယ္။ အေမရိကန္သမၼတအေနနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ဆုံးၿဖတ္လိုက္တာကို  စစ္တပ္က လုပ္ေဆာင္ရမႇာ ၿဖစ္ပါတယ္၊ အဲဒါကို ေၿပာင္းၿပန္လုပ္ခ်င္လို႔ မရပါဘူး ။ သမၼတအေနနဲ႕သာမက တပ္မေတာ္ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ပါ ကြၽန္ေတာ့္မႇာ အဲဒီ တာ၀န္ရႇိပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ဟာ ျပည္သူေတြကို တာ၀န္ခံရလို႔ပါ။

          အျခားတစ္ဖက္မႇာက်ေတာ့ သမၼတအေနနဲ႔ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္အေပၚမႇာ ကြၽန္ေတာ့္ဆႏၵအတုိင္း ၿဖစ္လာေအာင္ အတင္းသြားလႊမ္းမုိးလို႔ မရပါဘူး တခါတေလေတာ့လည္း အဲလိုလုပ္လို႔ ရခ်င္တာေပါ့ေလ ။ ဥပေဒၿပဳ အဖြဲ႔မွာ သူ႔တို႔ကိုယ္ပိုင္ အာဏာ ၊သူရဲ့ကိုယ္ပိုင္ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေတြလည္း ရႇိပါတယ္။ အဲဒီလို သူတို႔က ကြၽန္ေတာ့္ရဲ့အာဏာကို ၿပန္ထိန္းထားၿပီး  ကြၽန္ေတာ့္အာဏာနဲ႔  ဘက္မွွ်ၿပီးထားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ တရားသူႀကီးေတြကုိ ကြၽန္ေတာ္ခန႔္ထားတာေပမယ့္ သူတို႔ဘယ္လုိ စီရင္ခ်က္ခ်ရမလဲဆုိတာကို ကြၽန္ေတာ္သြားေျပာလို႔ မရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ အေမရိကမႇာ ဆင္းရဲသားကေလးငယ္တစ္ေယာက္ကေန သမၼတႀကီး ကြ်န္ေတာ္အထိ လူတုိင္းဟာ ဥပေဒေအာက္မႇာ တန္းတူပါပဲ။ တရားသူႀကီးတစ္ဦးကေန ကြၽန္ေတာ္ဟာ ဥပေဒကို ထိန္းသိမ္းလိုက္နာေနတာလား ၊ ဥပေဒကိုခ်ဳိးေဖာက္ေနတာလား ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တုိင္လည္း အဲဒီဥပေဒကို အျပည့္အ၀ လိုက္နာဖို႔ တာ၀န္ရႇိပါတယ္။

          ကြၽန္ေတာ္တို႔အေမရိကန္ရဲ့ စနစ္ကို ဘာလို႔ေျပာျပရတာလဲဆိုေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ အနာဂတ္ကို ဒီနည္းနဲ႕ပဲ ေရာက္ေအာင္ သြားရမွာ မို႔ပါ ။ ဘယ္လို အနာဂတ္လဲဆိုေတာ့ ၊ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူ ( ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ) တစ္ေယာက္ရႇိေနရင္ေတာင္ သိပ္မ်ားေနၿပီဆိုတဲ့ အနာဂတ္ ၊ ( ၿပည္သူ႔ဘက္က ဥပေဒေတြမိုလို႔ ) ဘယ္ေခါင္းေဆာင္ တဦးထက္မဆုိ ဥပေဒက ပုိအားသာတယ္ဆိုတဲ့ အနာဂတ္။ ဘယ္ကေလးမႇ စစ္သားအျဖစ္ အလုပ္မခံရတဲ့၊ ဘယ္အမ်ဳိးသမီးမႇ အႏုိင္က်င့္မခံရတဲ့၊ အားႏြဲ႔ ေပ်ာ့ည႕ံသူေတြကိုေတာင္ ဥပေဒက ကာကြယ္ေပးထားတဲ့ အနာဂတ္ကို ခင္ဗ်ားတို႔ရသင့္ပါတယ္္။ အရပ္ဘက္ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မႇာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ႔ စစ္ဘက္က ႏိုင္ငံေတာ္လုံၿခဳံေရး ေတာင့္တင္းခိုင္မာဖို႔ကုိသာ လုပ္ေပးေနတဲ႔ အနာဂတ္၊ လူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္သူေတြသာ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရဖို႔ အာမခံေပးတဲ့ အေျခခံဥပေဒတစ္ခုရႇိတဲ့ အနာဂတ္၊ အဲဒီအနာဂတ္ဟာ ခင္ဗ်ားတို႔ေရာက္ရႇိိရမယ့္ ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ထုိက္တန္တဲ့ အနာဂတ္ပါပဲ။

အဲဒီခရီးစဥ္မႇာ အေမရိကဟာ ခင္ဗ်ားတို႔ေျခလႇမ္းတုိင္းမွာ ေထာက္ပံ့ကူညီေပးသြားမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အေထာက္အပံ့ေတြကုိ သုံးၿပီးေတာ့ အရပ္ဘက္လူ့အဖြဲ႕အစည္းကုိ အားေကာင္းလာေအာင္ ကူမယ္၊ ခင္ဗ်ားတို႔ စစ္ဘက္ နဲ႔ ေတြ႔ၿပီးေတာ့ တပ္က professional ပီသလာေအာင္၊ တပ္ကိုယ္တိုင္က လူအခြင့္အေရးေတြကို အားေပးၿမွင့္တင္လာေအာင္ ကူမယ္၊ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈပါ ပါတဲ႔ ဒီမုိကေရစီ ပန္းတိုင္ကို သြားေနတဲ႔ ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ( စီးပြားေရး ) partner ဖြဲ႔မယ္၊ ဒီခရီး ေပါက္လာတာနဲ႔ အမွ် လူတိုင္းဟာ ဆင္းရဲၿခင္းမွ လြတ္ေၿမာက္ရမယ္ ဆိုတဲ႔ ဒုတိယ လြတ္လပ္ခြင့္ ကို ေဖၚေဆာင္လာႏုိင္မွာပါ။

          အရင္ အခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံ နင္းၿပားဘဝ ကေန လြတ္ေအာင္ရုံးလိုက္ၿပန္ေတာ့ အခု ဗိုက္ေဟာင္းေလာင္း နဲ႔ ငတ္ေနရပါတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတာ့ မၿဖစ္သင့္ပါဘူး။ သမို္င္းကိုၿပန္ႀကည့္လိုက္ရင္ ၿပည္သူေတြအက်ိဳးေဆာင္ရြက္ဖို႔  ၿပည္သူေတြ ( ေရြးေကာက္) တင္ေၿမွာက္လိုက္တဲ႔ ၿပည္သူေတြ ကိုယ္တိုင္ ( ၿပည္သူထဲမွ ကိုယ္စားလွယ္) ပါဝင္တဲ႔ အစိုးရမ်ိဳးကသာ ခ်မ္းသာႀကြယ္ဝမႈကို အမ်ားဆုံး ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္တယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရမွာပါ။ ဒီေနရာမ်ိဳး မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ partner ဖြဲ႕ၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခ်င္တာပါ။

သာမန္ျပည္သူေတြက သူတို႔ရဲ့အနာဂတ္အတြက္ ေျပာပိုင္ခြင့္ရႇိလာၿပီဆိုရင္ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ ေျမကို ခင္ဗ်ားတို႔လက္ထဲက အတင္းလာသိမ္း လို႔မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြမႇာ ေသခ်ာပါရမႇာက ဒီႏိုင္ငံက ျပည္သူေတြမႇာ အေျခခံအက်ဆုံး ပိုင္ဆိုင္မႈ ၿဖစ္တဲ႔ ကိုယ္ေနၿပီး ကိုယ္လုပ္ ( စိုက္ပ်ိဳးေရး ? )ေနတဲ့ ေျမကို ကုိယ႔္နံမည္ေပါက္ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေတာ့ ရွိရမယ္ ဆိုတာပါ။

ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕အရည္အခ်င္း အစြမ္းအစေတြကို ေႏွာင္ႀကိဳးေၿဖၿပီး လႊတ္ေပးလိုက္တဲ႔အခါမွာ လူတိုင္းအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြဟာလည္း ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ အေမရိကဟာ ဒီမႇာစီးပြားေရးလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြအေပၚ ပိတ္ပင္ထားမႈကို ဖယ္ရႇားေပးလိိုက္ပါၿပီ။ ခင္ဗ်ားတို႔ အစိုးရကလည္း ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကန႔္သတ္ခ်က္ေတြကို ဖယ္ရႇားေပးလုိက္ၿပီ ျဖစ္သလို စီးပြားေရးတံခါးဖြင့္ဖို႔ ေျခလႇမ္းေတြ လႇမ္းေနပါၿပီ။ အခုေနအခါမႇာ ခင္ဗ်ားတို႔နယ္နမိတ္ထဲကို ဓနဥစၥာေတြ ပိုၿပီးစီးဝင္လာေနပါၿပီ။ အဲဒါဟာ လူအေျမာက္အမ်ားရဲ့ ဘ၀ေတြကို ျမင့္မားလာေစလိမ့္မည္လို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အေပၚဆုံးက လူေတြအတြက္ပဲ အက်ိဳးရွိသြားတာမ်ိဳး မၿဖစ္ရပါဘူး၊ အားလုံးအတြက္ ၿဖစ္ရပါမယ္။ ႏုိင္ငံတခု ဖြ႔႔ံၿဖိဳးလာတဲ႔အခါ "လူတိုင္းမႇာ အခြင့္အေရးရႇိတယ္ ကိုယ္လုပ္ရင္ ကိုယ္ရမယ္" ဆိုတဲ႔ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈမ်ိဳးကသာ အဲဒီ ႏုိင္ငံကို အလ်င္အျမန္ တိုးတက္သြားေစပါလိမ့္မယ္။

ဒါေပမဲ့ ဒီလိုဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမ်ဳိးကိုေတာ့  လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ၿခစားတာေတြကို စြန္႔ပစ္ လိုက္ႏုိင္မႇ ဖန္တီးႏုိင္မႇာပါ။ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈေတြကေန အခြင့္အလမ္းသစ္ေတြ ေပၚလာေစခ်င္ရင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စီမံကိန္းေတြက  ဘတ္ဂ်က္( စီမံကိန္း ) ေတြမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရႇိလာေအာင္၊ စက္ရုံအလုပ္ရုံေတြ၊ လုပ္ငန္းေတြ ကို ပုဂၢလိကပိုင္ ၿဖစ္လာေအာင္ အားေပးရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။

          ဒါကို ကိုယ့္ဘက္က နမူနာ စံျပ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြကို ဒီ( ၿမန္မာ) မွာ စီးပြားေရးလာလုပ္မယ္ဆိုရင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအပိုင္းမွာ ျမင့္မားတဲ့ standards ေတြကို လိုက္နာဖို႔ တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေတြဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအေသးေလးေတြကို ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔၊ စြန႔္ဦးတီထြင္ လုပ္ငန္းရႇင္ေတြ၊ လုပ္ငန္းေသးေလးေတြ ရွင္သန္ႀကီးထြားႏုိင္မည့္၊ အလုပ္သမားေတြ သူတို႔ရတာကို စုေဆာင္းႏုိင္မည့္ စီးပြားေရးမ်ိဳးကို အားေပးဖို႔  ကမၻာ့ဘဏ္လို အဖြဲ့အစည္းေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ေပးပါမယ္ ။ ၿပီးေတာ့ မၾကာေသးမီက ခင္ဗ်ားတို႔အစိုးရက ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔အတူ ပြင့္လင္းအစိုးရ မိတ္ဖက္ျပဳမႈ (Open Government Partnership ) လို႔ေခၚတဲ့ အစီအစဥ္မႇာ ပါ၀င္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တာကိုလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ အထူး ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါမႇ (ၿမန္မာ) ႏိုင္ငံသားေတြဟာ သူတို႕ အစိုးရက ပိုက္ဆံေတြကို ဘယ္လိုသုံးေနတယ္၊ အစိုးရစနစ္ႀကီး ဘယ္လိုလည္ပတ္ေနတယ္ဆိုတာ တိတိက်က် သိၿမင္လာႏုိင္မယ္၊ အစုိးရက သူတို႔လုပ္ရပ္ေတြကို ပုိတာဝန္ယူ လာမွာပါ။

အခ်ဳပ္ကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ အသံေတြကို အစိုးရအဖြဲ႔ထဲမွာ ၾကားေနရၿပီ ဆိုရင္္ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ေတြျပည္စုံဖို႔ အမ်ားႀကီး ပိုနီးစပ္လာပါၿပီ ။ ဒါေၾကာင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ငတ္္ေနတဲ႔သူေတြ၊ နာမက်န္း ၿဖစ္ေနသူေတြ၊ မီးေတြေရေတြ မရဘဲ ေနေနရသူေတြရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘ၀ေတြ အထိ ေရာက္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ေျပာတာပါ။ ဒီေနရာမွာလည္း အေမရိကန္ဟာ ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔အတူ လက္တြဲၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ ( တာဝန္က်ရာ ) အပိုင္းကို လုပ္ေပးသြားပါမယ္။

ဒီကေန႔မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ဦးေဆာင္ ေအဂ်င္စီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ USAID ရဲ႕ မစ္ရႇင္တစ္ခုကို ဒီႏုိင္ငံမႇာ ျပန္လည္ထူေထာင္လိုက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းကို ခင္ဗ်ားတို႔ ေလွ်ာက္ေနရင္းမွာပဲ တစ္ခ်ိန္က အာရႇရဲ႕ စပါးက်ီျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဒီႏိုင္ငံဟာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြကို ကိုယ္ေကြၽးထားႏုိင္စြမ္း ၿပန္ရွိလာေအာင္၊ နာမက်န္းသူေတြကို ကုသေပးႏုိင္လာေအာင္၊ ကုိယ့္ ကေလးေတြကို ကိုယ္ ပညာသင္ေပးလာႏုိင္ေအာင္ နဲ႔  ဒီမိုကရက္တစ္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို တည္ေထာင္တဲ႔ ေနရာေတြမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ မိတ္ဖက္အေနနဲ႔ ကူညီခ်င္ပါတယ္။

ဒီႏိုင္ငံဟာ သဘာ၀သယံဇာတေတြေပါတယ္လို႔ ထင္ရႇားတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ ဒီသယံဇာတေတြကို ေခါင္းပုံၿဖတ္ အၿမတ္ထုတ္သြားတာမ်ိဳးကိုေတာ့ ကာကြယ္ေပးရပါမယ္။ ကမၻာ့စီးပြားေရးမႇာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အႀကီးမားဆုံး သယံဇာတရင္းျမစ္ဆိုတာ အဲဒီႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္သူေတြပဲဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေမ့လို႔မျဖစ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံက ခင္ဗ်ားတို႔ ( တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြ ) အေပၚမွာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံလိုက္ရင္ နကုိယ္ထက္အပုံႀကီး သာတဲ႔ ခ်မ္းသာႀကြယ္ဝမႈေတြကို ( ဝင္လာေအာင္) တံခါးဖြင့္ေပးလိုက္သလို ၿဖစ္သြားမယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အလားအလာေကာင္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ေပးတယ္ဆိုတာဟာ အဲဒီႏုိင္ငံက ျပည္သူေတြကို လုပ္ႏုိင္ကိုင္ႏုိင္လာေအာင္၊ အရည္အခ်င္းရွိလာေအာင္ လုပ္ေပးလိုက္တာပဲ၊ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြကိုေပါ့ ။

ပညာေရးဟာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ ေသာ့ခ်က္ျဖစ္သလို ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္လည္း ေသာ့ခ်က္ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္မို့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ (လက္ရွိ) လက္တြဲလုပ္ကိုင္ေနသလို ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔လဲ လက္တြဲလုပ္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ အခု ကြ်န္ေတာ္တို႔ ရလာတဲ႔ အခြင့္အလမ္းေတြကို ဆက္တိုးခ်ဲ႕တဲ႔အေနနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြ အျပန္အလႇန္ဖလႇယ္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံက ေက်ာင္းသားေတြ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကိုလာၿပီး ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဆီက သင္ယူေစခ်င္သလို အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေတြလည္း ဒီကိုလာၿပီး ခင္ဗ်ားတို႔ဆီက သင္ယူေစခ်င္ပါတယ္။

ဒီအမႇန္တရားကေန ကြၽန္ေတာ္ဆက္ၿပီး ဦးတည္ေျပာခ်င္တာက ေရႇ႕မႇာေျပာခဲ့တဲ့ တတိယလြတ္ေျမာက္မႈပါပဲ။ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ခြင့္ ဆိုတာပါ။ ခင္ဗ်ားႀကိဳက္တာ ခင္ဗ်ားကိုးကြယ္ခြင့္၊ အေျခခံ လူ႔ ဂုဏ္သိကၡာ နဲ႔ေနႏုိင္ခြင့္ပါပဲ။

ဒီႏုိင္ငံဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံလိုပဲ စုံလင္ႀကြယ္ဝမႈ( diversity ) ရွိတဲ႔ ကံေကာင္းတဲ႔ တိုင္းၿပည္ပါပဲ ။ လူေတြအားလုံး တရုပ္တည္းခ်ည္း မဟုတ္ႀကဘူး၊ ေဒသတခုတည္းက လာႀကတာမဟုတ္ဘူး။ လူတိုင္းဟာ တစ္ပုံစံတည္းနဲ႔ ရွိခုိးႀကတာ မဟုတ္ဘူး ။ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြ ၿမိဳ႕ငယ္ေတြမႇာ ဗုဒၶဘာသာဘုရားေတြ၊ မြတ္စလင္ ပလီေတြ၊ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းေတြ၊ ခရစ္ယန္ ဘုရားေက်ာင္းေတြ ေဘးခ်င္းကပ္ တည္ရႇိေနပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ သမိုင္းဇာတ္လမ္းမႇာ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ဳိးစုေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဒါေတာင္မွ  ဒီၿပည္တြင္းမွာ ကမၻာေပၚမႇာ အရႇည္ၾကာဆုံးဆိုတဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ပုန္ကန္ထႂကြမႈေတြ ျဖစ္ေနတာကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတြ႔ရတယ္၊ ဒီကိစၥနဲ႔ပဲ မေရတြက္ႏိုင္တဲ့ အသက္ေတြ ေသေၾကပ်က္စီးခဲ႔ရတယ္၊ မိသားစုေတြ အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ တစ္ကြဲတစ္ျပားစီ ျဖစ္ႀကရတယ္၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ လမ္းေၾကာင္းကို ပိတ္ထားတယ္ဆိုတာကိုလည္း ေတြ႔ရတယ္။

အမ်ဳိးသားျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရး မေအာင္ျမင္ဘဲ ဘယ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမႇ မေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါဘူး။ (လက္ခုပ္သံမ်ား) အခုေနအခ်ိန္အခါဟာ ယာယီ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးေတြကေန အရႇည္တည္မည့္ ညွိႏႈိင္းသေဘာတူခ်က္ ရယူဖို႔ ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္အပါအဝင္ ပဋိပကၡေတြ ရႇိေနဆဲျဖစ္တဲ့ ေနရာေတြမႇာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ လုပ္ဖို႔ ေတြ အတြက္ အခြင့္ေကာင္း၊အခ်ိန္ေကာင္း ပါပဲ ။ ဒီအားထုတ္မႈေတြဟာ ပိုၿပီး မွ်တၿပီး၊ ပုိၿပီးၾကာရွည္ခံတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆီကို ဦးတည္သြားရပါမယ္။ လူသားခ်င္းစာနာလို႔ေပးတဲ႔ အကူအညီေတြကုိ လိုအပ္ေနတဲ့သူေတြ ရဖို႔၊   စစ္ေၿပးဒုကၡသည္ေတြ အိမ္ျပန္ႏိုင္ဖို႔ ဆိုတာေတြလည္း ပါရပါမယ္။

          ဒီကေန႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မႇာ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့၊ လူအမ်ားဒုကၡပင္လယ္ေဝခဲ႔ရတဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ (တဘက္နဲ႔တဘက္) တင္းမာမႈေတြ ဆက္ၿပီးႀကာႀကာရႇိေနေလ အႏၱရာယ္ပိုမ်ားလာေလ ဆိုတာကိုျမင္ေနရပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု ရခိုင္ေတြအပါအ၀င္ ဒီျပည္နယ္က ျပည္သူေတြဟာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈနဲ႔ အႏိုင္က်င့္ႏိွပ္စက္ မႈေတြကို ခံေနရတာ သိပ္ႀကာေနပါၿပီ ။ ဒါေပမဲ့ ဘာအေႀကာင္းၿပခ်က္နဲ႔မွ ( ဒီလို ခံေနရလို႔ဆုိၿပီး ) အျပစ္မဲ့တဲ႔သူေတြကို  အၾကမ္းမဘက္သင့္ပါဘူး။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ခင္ဗ်ားတို႔မႇာ ရႇိသလို ကြၽန္ေတာ္တို႔မႇာ ရႇိသလို တူညီတဲ့ လူ့ဂုဏ္သိကၡာဆိုတာ ရႇိပါတယ္။

          တမ်ဳိးသားလုံး ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ဖို႔ဆိုတာ ႀကာဦးမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူအခ်င္းခ်င္းၿဖစ္ေနလို႔၊ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္လည္းေကာင္းေအာင္လို႔  ေသြးထိုးလႈံ႔ေဆာ္တာေတြ ရပ္လိုက္ဖို႔၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ရပ္တန႔္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ (ၿမန္မာ) အစိုးရအေနနဲ႔ ( ရခိုင္ၿပည္နယ္က ) မတရားမႈေတြကို ေၿဖရွင္းဖို႔ ၊ ဘယ္သူ႔မွာ တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတဲ႔ ကိစၥေတြကို ရႇင္းလင္းဖို႔၊ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြရႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔၊ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈကိစၥေတြကို ရႇင္းလင္းေပးသြားဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ခ်ထားတာကို ကြၽန္ေတာ္ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ ေရႇ႕ဆက္တဲ့ေနရာမႇာ အဲသလို အေၿမာ္အျမင္မ်ဳိးထားရွိတာကို တကမၻာလုံးက ေထာက္ခံႀကမႇာပါ။

ႏိုင္ငံတိုင္းဟာ  (ဘယ္သူေတြကို ကိုယ့္ ) ႏိုင္ငံသား အၿဖစ္ ( ဘယ္လို ) သတ္မွတ္မယ္ဆိုတာ လုံးပန္းေနရပါတယ္။ အေမရိကမွာ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အႀကီးအက်ယ္ ၿငင္းခုံေဆြးေႏြးတာေတြ ရႇိခဲ့ၿပီး၊ ဒီေန႔အထိလည္း ဆက္ရႇိေနတုန္းပါပဲ။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံဟာ ကမၻာ့ေနရာ အႏႇံ႕အျပားကလာတဲ့ လူေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်သူေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္လို႔ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သင္ခန္းစာယူႏိုင္ခဲ့တာက တခ်ဳိ႕ေသာ သေဘာတရားေတြဟာ တစ္ကမၻာလုံးအတြက္ မႇန္ကန္တယ္ဆိုတာပါပဲ။ ခင္ဗ်ားဘယ္လိုရုပ္ရႇိတယ္၊ ခင္ဗ်ားဘယ္ေဒသက လာတယ္၊ ခင္ဗ်ားဘယ္ ဘာသာကို ကိုးကြယ္တယ္ဆိုတာေတြအေပၚ မူမတည္တဲ႔၊ လူတိုင္းအတြက္ မွန္တဲ႔ သေဘာတရားေတြပါ။ (အဲဒီ သေဘာတရားကေတာ့ ) သူတို႔က ဘယ္သူေတြမို႔လို႔၊ သူတို႔က ဘယ္ကေနလာတာမို႔လို႔ ဆိုတာ သက္သက္ေၾကာင့္ သူတို႔မိသားစုေတြကို ရန္ၿပဳခံရမည့္္၊ သူတို႔အိမ္ေတြ မီးရႈိ႕ခံရမည့္ ေဘးမရွိပဲ ( ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ) ေနႏုိင္ခြင့္ပါပဲ။

တကယ္တမ္း ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့ ဒီႏုိင္ငံက ျပည္သူေတြကပဲ ငါတို႔ ႏုိင္ငံဆိုတာ ဘယ္လို၊ ငါတို႔ ႏုိင္ငံသား ဆိုတာ ဘယ္လို ၿဖစ္ရမယ္ ဆိုတာေတြကို သတ္မွတ္ဆုံးၿဖတ္ ရမွာပါ။ ကြ်န္ေတာ္ ရဲရဲႀကီး ေၿပာဝ႔ံတာကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ ဒီလို သတ္မွတ္တဲ႔ အခါမွာ ဒီ ( လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ယဥ္ေက်းမႈ ) စုံလင္ႀကြယ္ဝမႈကို အားနည္းခ်က္အျဖစ္ မျမင္ဘဲ အားသာခ်က္ အျဖစ္ ကိုင္စြဲႏုိင္တယ္ဆိုတာပါ။ မတူကြဲျပားတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတြရွိလို႔ ခင္ဗ်ားတို႔တိုင္းျပည္ႀကီး ပိုေတာင္ အားေကာင္းလာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ( အရင္ဆုံး )  ဒီအခြင့္အေရးကို အသုံးခ်ရပါမယ္ ၊ ဒီအင္အားကို အသိအမႇတ္ျပဳ ရပါမယ္။

ကြၽန္ေတာ္ ဘာလို႔ဒီလိုေျပာရသလဲဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ကို ကိုယ့္တိုင္းျပည္၊ ကိုယ္႔္ဘ၀က ဒီစည္းလုံးၿခင္း ရဲ႕ အင္အားအေႀကာင္း သင္ၾကားေပးလိုက္လို႔ပါ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ ခရစ္ယာန္ေတြ၊ ဂ်ဴးေတြ၊ မြတ္စလင္နဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ၊ ဟိႏၵဴနဲ႔ ဘာသာမဲ႔ေတြ စုေပါင္းေနထိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ သမိုင္းကို ဘာသာစကားတိုင္းက ပုံသြင္းေပးခဲ႔ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈတိုင္းက ႂကြယ္၀ေစခဲ႔ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ ကမၻာေနရာစုံကလာတဲ႔ လူေတြ ရွိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈေတြရဲ႕ ခါးသီးမႈကို ျမည္းစမ္းခဲ့ၾကရပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔သမိုင္းက ဘာကိုၿပေနသလဲဆိုေတာ့ ( ႀကာလာရင္ ) လူေတြရဲ႕ႏႇလုံးသားထဲက အမုန္းေတြ ေလ်ာ့သြားလိမ့္မယ္၊ လူမ်ဳိးေတြ၊ အုပ္စုေတြၾကားက မ်ဥ္းေတြ မွိန္ၿပီးေပ်ာက္သြားလိမ့္မယ္၊ ေနာက္ဆုံး E Pluribus Unum ( အမ်ားမွ တခုတည္း ) ဆုိတဲ႔ အမွန္တရား ရုိးရုိးေလး တခုပဲ က်န္ခဲ႔ပါတယ္ ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အေမရိကားမွာ အဲဒီလိုပဲ ေၿပာႀကတယ္၊ (နကိုယ္) အမ်ားကေန (အခု) ငါတို႔ဟာ တစ္ႏိုင္ငံတည္း၊ လူထုတစ္ရပ္တည္းပဲလို႔ ေၿပာႀကပါတယ္။ အခ်ိန္နဲ႔အမွ် ဒီအမႇန္တရားေႀကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စည္းလုံးမႈ ပိုရွိလာတယ္၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံႀကီး ပိုအားေကာင္းလာတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံ ေအာင္ၿမင္ေက်ာ္ႀကားတာ အဲဒါေႀကာင့္လည္း ပါပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ အၿမတ္တႏိုးတန္ဖိုးထားတဲ႔ ဒီမိုကေရစီ သေဘာထားေတြကို တာရွည္ခံဖို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီကမၻာမႇာ ၾသဇာအႀကီးဆံုးႏိုင္ငံရဲ့ သမၼတအေနနဲ႔ ခင္ဗ်ားတို႔အေရွ႕မႇာ ကြၽန္ေတာ္ရပ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ႕ တခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ့ အသားအေရာင္ေႀကာင့္ ကြ်န္ေတာ္မဲေပးခြင့္ေတာင္ မရႏုိင္ေလာက္ဘူး ဆိုတာကိုလည္း အသိအမႇတ္ ၿပဳရပါမယ္။ ဒါေလာက္ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံေတာင္ သူ႔ရဲ့ကြဲျပားမႈေတြကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ခဲ႔ရင္ ခင္ဗ်ားတို႔လည္း ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ ကြဲျပားမႈေတြကို ေက်ာ္လႊား ႏုိင္မွာပဲ ဆိုတဲ့ အသိတစ္ခုကို ေပးမႇာပါ။ ဒီနယ္နိမိတ္ပိုင္နက္အတြင္းမႇာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ လူတိုင္းဟာ ခင္ဗ်ားတို႔ႏိုင္ငံသမိုင္း ရဲ့ အစိတ္အပိုင္းေလးေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါကိုခင္ဗ်ားတို႔က လက္ခံႀကိဳဆိုသင့္ပါတယ္၊ ခင္ဗ်ားတို႔ကသာ ၿမင္တတ္ရင္ ဒီလိုကြဲျပားမႈေတြဟာ အားနည္းခ်က္ မဟုတ္ပါဘူး။ ခြန္အားပါ။

အဲဒီကေန ဒီေန႔ ကြၽန္ေတာ္ ေဆြးေႏြးမယ့္ ေနာက္ဆံုး လြတ္လပ္မႈ ကို ေရာက္လာပါၿပီ။ ဒါကေတာ့ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းေဘးကေန လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ႏိုင္ဖို႔ ျပည္သူေတြအားလံုးရဲ့ အခြင့္အေရးပဲျဖစ္ပါတယ္။

ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းဆိုတာဟာ လူသားေတြ နဲ႔ သူတို႔ရဲ့အိပ္မက္ေတြၾကားထဲမႇာ နည္းေပါင္းစုံနဲ႔ ရွိေနတဲ႔ (တားဆီးထားတဲ႔ ) အင္အားေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြကို ( ရင္ဆိုင္ရမွာ ) ေၾကာက္တာ။ စစ္လက္နက္ေတြကို ေၾကာက္တာ။ အတိတ္နဲ႔ အရမ္းကြာၿခားေနတဲ႔ အနာဂတ္ကို (ေရာက္ရမွာ ) ေၾကာက္တာ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ စီးပြားေရးေတြကို ကေၿပာင္းကပ်န္ၿဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနတဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြကို ေၾကာက္တာ။ ( ကိုယ္နဲ႕ ) ရုပ္ခ်င္းမတူတဲ့ လူေတြကို ေႀကာက္တာ ၊ တၿခားက ေၿပာင္းလာတဲ႔ လူေတြကို ေၾကာက္တာ။ ကိုးကြယ္မႈပံုစံမတူတဲ့ လူေတြကို ေၾကာက္တာ ေတြပါ။ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ အက်ဥ္းခ်ခံထားရစဥ္ သူရဲ႕ အေမႇာင္မိုက္ဆံုးကာလ မွာ  ေၾကာက္ရြံ႕မႈမႇ လြတ္ေျမာက္ေရးအေၾကာင္း အက္ေဆးတပုဒ္ ေရးခဲ့ပါတယ္။ အာဏာကို စြဲကိုင္ထားတဲ့ လူဟာ ( အဲဒီ အာဏာကို ) ဆုံးရႈံးရမွာကို ေၾကာက္တဲ႔စိတ္ေႀကာင့္ ပ်က္စီး ရတယ္လို႔  သူမ ကေျပာခဲ့ပါတယ္။ 'အာဏာကို စြဲကိုင္ထားတဲ့ လူေတြက အဲဒီ အာဏာ ဆုံးရႈံးသြားမွာကို ေႀကာက္ေနလို႔ ပ်က္စီးရတယ္ ၊ အာဏာ ကို နာခံေနရတဲ႔ လူေတြႀကေတာ့ အဲဒီ အာဏာေႀကာင့္ ေဘးသင့္ရမွာကို ေႀကာက္ေနလို႔ ပ်က္စီးရတယ္။

ဒီေၾကာက္ရြံ႕မႈေတြကို ထားခဲ႔လိုက္လို႔ ရေနပါၿပီ ။ အာဏာကို ျပည္သူေတြရဲ့ ေၾကာက္ရြံ႕မႈဆီက မဟုတ္ဘဲ ျပည္သူေတြရဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြဆီကေန ေတာင္းယူရမယ္ဆိုတာကို နားလည္လာေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေခတ္မွာ ဒီေၾကာက္ရြံ႕မႈေတြကို ထားခဲ႔လိုက္လို႔ ရေနပါၿပီ၊ အခုအခ်ိန္မွာ အရင္အတိုင္း ပဲ ရွိမေနသင့္ေတာ့ဘူး ၊ အေျပာင္းအလဲေတြ ေပၚလာရေတာ့မယ္၊ ဆက္ၿပီးလည္း ေၿပာင္းလဲေနရေတာ့မယ္လို႔  အခုိင္အမာေတာင္းဆုိေနတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြေခတ္မွာ ဒီေၾကာက္ရြံ႕မႈေတြကို ထားခဲ႔လိုက္လို႔ ရေနပါၿပီ၊ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရးခဲ့သလို 'ေၾကာက္ေနတာဟာ ယဥ္ေက်းတဲ့ လူအသိုင္းအဝိုင္းမွာ ပုံမွန္စိတ္အေနအထား မဟုတ္ဘူးဆိုတာ' ကို ကြၽန္ေတာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။  ဒီႏိုင္ငံမႇာလည္း (အခုေတာ့)  'အၿမဲတမ္းေၾကာက္ေနရတဲ႔ ဘဝဆိုတာမ်ိဳး မရွိေတာ့ဘူး'ဆိုတာ ကမၻာကို ခင္ဗ်ားတို႔က ဒီေန႔ၿပလိုက္ပါၿပီ။

အဲဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္ဒီကို ေရာက္ေနတာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ပဲ ကြၽန္ေတာ္ရန္ကုန္ကို လာခဲ့တာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ပဲ ဒီမႇာအခုျဖစ္ေပၚေနတဲ႔ ၿဖစ္ရပ္ေတြဟာ ဒီေဒသအတြက္သာမက တကမၻာလုံး အတြက္ပါ အေရးပါေနတာပါ။ ခင္ဗ်ားတို႔ သြားေနတဲ့ ခရီးဟာ လူေတြအမ်ားႀကီးကို စိတ္ဓါတ္ေတြတက္ႀကြလာေစနုိင္လို႕ပါ။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံဟာ လက္ရွိထက္သာတဲ႔ ေနရာတခုအၿဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ပါ့မလားဆိုတဲ႔ စိန္ေခၚစမ္းသပ္မႈတစ္ခုပါ။

အေမရိကန္ၿပည္ေထင္စုဟာ ပစိဖိတ္ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ အနာဂတ္ဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕  အေနာက္ဘက္က ႏုိင္ငံေတြ၊ ျပည္သူေတြနဲ႔ တြဲဘက္ပတ္သတ္ေနတယ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမင္ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စီးပြားေရး အေၿခအေနၿပန္ေကာင္းလာရင္ ဒီေဒသမွာ ဧရာမတိုးတက္မႈႀကီးကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ရႇာေတြ႕မယ္လို႔ ယံုၾကည္ထားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒေတြကို ဆယ္စုႏႇစ္တစ္ခုၾကာေအာင္ လႊမ္းမိုးထားတဲ႔ စစ္ပြဲေတြ ( အီရတ္စစ္ပြဲ ) ကို အဆံုးသတ္ႏုိင္လိုက္ၿပီ ၿဖစ္ၿပီး ဒီေဒသဟာ ခ်မ္းသာႀကြယ္ဝၿပီး  ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ႔တေခတ္ တည္ေဆာက္ဖို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြအတြက္ ဗဟိုခ်က္ျဖစ္လာမႇာပါ။

ဒီအေရႇ႕ေတာင္အာရႇမႇာ ႏိုင္ငံေတြ၊ ျပည္သူေတြအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစည္းညီညြတ္မႈ အလားအလာေတြ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမင္ေတြ႕ေနရပါတယ္။ သမၼတတေယာက္အေနနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္ဟာ အာဆီယံကို လက္ခံႀကိဳဆိုခဲ႔တာဟာ ဒီီေဒသမႇာ၊ အင္ဒိုနီးရႇားမႇာ ကြၽန္ေတာ္အရြယ္ေရာက္ႀကီးၿပင္းခဲ႔လို႔ ဆိုတာထက္ပိုပါတယ္။ အာဆီယံကို ႀကည့္လိုက္ရင္ေၿပာင္းလဲလာေနတဲ႔ ႏိုင္ငံေတြကို ျမင္ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံေတြဟာ တိုးတက္ေနၿပီး ဒီႏိုင္ငံေတြမႇာ ဒီမိုကေရစီျဖစ္ထြန္းေနပါတယ္။ အစိုးရေတြဟာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ေနၾကပါတယ္။ သမုဒၵရာေတြ၊ ကြၽန္းေတြ၊ သစ္ေတာေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတြ၊ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု၊ ဘာသာေပါင္းစံု အကုန္ပါတဲ႔  စုံလင္ႀကြယ္ဝၿခင္း အေၿခေပၚမႇာ တိုးတက္မႈေတြကို တည္ေဆာက္ေနပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ မတူညီမႈေတြကို သတၳိေကာင္းေကာင္းနဲ႔  ေဘးဖယ္ထားလိုက္ၿပီး အျပန္အလႇန္ေလးစားမႈနဲ႔ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႔ ေရွ႕ဆက္ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ ၂၁ ရာစုဟာ အဲဒီပုံအတိုင္း ၿဖစ္လာမွာပါ။

ဒီရန္ကုန္ကေန အာရႇအတြက္ ကြၽန္ေတာ္သတင္းစကားတစ္ခု ပါးခ်င္ပါတယ္။ အတိတ္ရဲ့ အက်ဥ္းသား ဆက္လုပ္ေနစရာမလိုေတာ့ပါဘူး၊ အနာဂတ္ကိုပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေမွ်ာ္ႀကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြအတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာတစ္ခု ကြၽန္ေတာ္ကမ္းလႇမ္းထားပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ ႏ်ဴးကလီးယားလက္နက္ေတြကို စြန႔္လႊတ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းမႈနဲ႔ တိုးတက္မႈလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္လိုက္ဖို႔ပါပဲ။ ခင္ဗ်ားတို႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ရဲ႔ ကမ္းထားတဲ႔ လက္ကို ေတြ႕ရမႇာပါ။

၂၀၁၂ ခုႏႇစ္မႇာ အေရ့ႇ အေနာက္ ေတာင္ ေျမာက္ ကြဲလြဲမႈေတြအေပၚ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဖက္တြယ္ထားဖို႔ မလိုေတာ့ပါဘူး။ ခင္ဗ်ားတို႔ ေျမာက္ဘက္က အိမ္နီးခ်င္း တရုတ္ရဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ တိုးတက္မႈကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ အေနာက္ဘက္က အိမ္နီးခ်င္း အိႏိၵယကိုလည္း ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ကုလသမဂၢ နဲ႔ အေမရိကန္ဟာ ပိုၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး ပိုသာယာ၀ေျပာတဲ့ ပိုၿပီးေတာ့ တရားမွ်တတဲ့ ပိုၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ ကမၻာတစ္ခုၿဖစ္လာဖို႔ တစ္တပ္တစ္အား ပါဝင္ႀကမည့္ ႏိုင္ငံႀကီးႀကီးေသးေသး ဘယ္ႏိုင္ငံနဲ႔မဆို တြဲအလုပ္လုပ္သြားမွာပါ။ အဲဒါအျပင္ အေမရိကန္ဟာ ကိုယ့္ႏိုင္ငံျပည္သူေတြရဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားတဲ့ ၊ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ နဲ႔ ၀တၲရားေတြကို ေလးစားလိုက္နာတဲ႔ ဘယ္ႏိုင္ငံနဲ႔မဆို မိတ္ေဆြလုပ္သြားမႇာပါ။

အဲဒီလိုႏုိင္ငံ၊ အဲဒီလိုကမၻာ ကို ဒီသမိုင္း၀င္ၿမိဳ႕ ( ရန္ကုန္ ) မႇာ ခင္ဗ်ားတို႔ စတင္တည္ေဆာက္ႏိုင္ပါၿပီ။ အထီးက်န္ေနခဲ့တဲ့ ဒီႏိုင္ငံဟာ နိဒါန္းသစ္တစ္ခု ( ေခတ္သစ္တခုအစ ) ရဲ့ စြမ္းအားကို ကမၻာကို ျပသႏိုင္ပါၿပီ။ ဒီမိုကေရစီကို သြားတဲ့ လမ္းဟာ (စီးပြားေရး) ဖြ႕ံၿဖိဳးမႈနဲ႔လည္း လက္တြဲသြားတယ္ ဆိုတာကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ သက္ေသၿပႏုိင္ပါေတာ့မယ္။ ခုဒီမႇာထိုင္ေနၾကတဲ့ ခင္ဗ်ားတို႔လို အခြင့္အေရးေတြကို မခံစားႏိုင္တဲ့လူေတြ ဒီႏိုင္ငံမႇာ  မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ ရႇိေနေသးတယ္ဆိုတာ သိထားၿပီးမွ ကြၽန္ေတာ္ေျပာတာပါ။ လွ်ပ္စစ္မီးမရတဲ့ သူေတြ ကုေဋနဲ႔ ခ်ီရႇိေနပါတယ္။ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းခ်ခံထားရၿပီး လြတ္ေျမာက္လာဖို႔ ေစာင့္စားေနရတဲ့ လူေတြရႇိေနဆဲပါ။ ၿပည္ေၿပးေတြ၊ သူတို႔အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ဆိုလို႔ ဟုိးမိုးကုတ္စက္၀ိုင္းက မႈန္ပ်ပ်ကေလးေလာက္ပဲ ရွိေနတဲ႔ ၊ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမႇာ ေနေနရတဲ့ အိုးအိမ္စြန္႔ေၿပးလာရသူူေတြလည္း ရႇိေနပါေသးတယ္။

ဒီေန႔ ကြ်န္ေတာ္ ေၿပာပါမယ္၊ ကြ်န္ေတာ္အသံကို ႀကားႀကားသမွ် လူအားလံုံးကို ေၿပာပါမယ္၊ အေမရိကန္ ၿပည္ေထာင္စုဟာ ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ အတူ ရွိေနပါတယ္ ။ ေမ့ေလ်ာ့ခံထားရတဲ့ သူေတြ၊ လက္လြတ္ဆံုးရႈံးသြားၾကတဲ့သူေတြ၊ ၀ိုင္းပယ္ခံထားရတဲ့သူေတြ၊ ဆင္းရဲေနၾကတဲ့သူေတြ အပါအဝင္ အားလုံးနဲ႔ အတူရွိေနပါတယ္၊ ခင္ဗ်ားတို႔အေၾကာင္းကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ေခါင္းထဲမွာ၊  ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ႏႇလံုးသားထဲမႇာ ထည့္ထားပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီ ၂၁ ရာစုမႇာ နည္းပညာ ၿပန္႔ႏွ႕ံလာလို႔၊  အတားအဆီးေတြ ၿပိဳက်ကုန္လို႔ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ( တိုက္ရမည္႔ ) ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏႇာေတြဟာ ႏုိင္ငံေတြ ႀကားမွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး၊ ႏုိင္ငံေတြအတြင္းမွာ လူတဦးခ်င္း အတြင္းမွာ ေရာက္ေနပါၿပီ ။

အက်ဥ္းသားေဟာင္းတစ္ဦးက သူ႔ႏိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္းေတြကို အခုလို ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ 'ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ခင္ဗ်ားတို႔လည္း လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ပဲ၊ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအတြက္ပဲ မဟုတ္ဘူး။' အေမရိကန္မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေျပာေလ့ရႇိတာက ဒီမိုကေရစီစံနစ္မွာ အေရးအပါဆံုး အလုပ္ဟာ ၿပည္သူအလုပ္ပါ ။ သမၼတလည္း မဟုတ္ဘူး၊ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္သူပါ။

ဒီခရီးစဥ္ ( လြတ္လပ္ေရး ခရီး ) ဟာ အလြန႔္အလြန္ထူးျခားၿပီး ခက္ခဲတဲ့ စိန္ေခၚမႈျပင္းထန္တဲ့ တစ္ခါတစ္ရံမွာ စိတ္႐ႈပ္စရာေကာင္းလႇတဲ့ ခရီးစဥ္လို႔ ထင္ေကာင္းထင္မႇာပါ။ အဆုံးမႇာေတာ့ ဒီႏုိင္ငံရဲ့ ႏုိင္ငံသားေတြကပဲ  လြတ္လပ္မႈဆိုတာ ဘာေတြလဲလို႔ သတ္မွတ္ရမွာပါ၊ စစ္မႇန္တဲ့ ေတာ္လႇန္ေရးစိတ္ဓာတ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ႏႇလုံးသားကိုယ္စီမႇာ စတင္ခဲ့ၾကတဲ႕အတြက္ေၾကာင့္ ခင္ဗ်ားတို႔ဟာ လြတ္လပ္မႈကို ဖမ္းဆုပ္ရမယ့္ သူေတြပါပဲ။ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ့ ေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာက ျပသခဲ႕ၾကတဲ့ သတၲိမ်ဳိးေတာ့ထားရွိရပါမယ္။

စိန္ေခၚမႈႀကီးေတြကေတာ့ ေရွ႕ခရီးမႇာ ရႇိေနမႇာပါ။ အေျပာင္းအလဲရဲ့ အင္အားကို ေတာင့္ခံေနၾကတဲ႕ သူေတြလည္း ရႇိေနမႇာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္ အၿပည့္အဝ ယုံႀကည္တာကေတာ့  ဒီႏိုင္ငံမွာ ေနာက္ေႀကာင္းျပန္လွည့္လို႔ မရႏုိင္ေတာ့တဲ႔ ၿဖစ္ရပ္တခုေတာ့ ၿဖစ္လာၿပီ ၊ ျပည္သူေတြရဲ့ ၿပင္းၿပတဲ႔ ဆႏၵေတြက ဒီႏုိင္ငံကို ၿမွင့္တင္သြားလိမ့္မယ္၊ ကမၻာႀကီးအတြက္ ဧရာမ အတုယူစရာ တခု ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ ဆုိတာပါပဲ၊ ဒီခရီးရႇည္ႀကီးမႇာ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုဟာ ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔အတူ မိတ္ဖက္အျဖစ္ ရႇိေနမႇာပါ။

ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။(ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေၿပာႀကား)

 

Remarks by President Obama at the University of Yangon

Rangoon, Burma

2:39 P.M. MMT

PRESIDENT OBAMA: Thank you. (Applause.) Myanmar Naingan, Mingalaba! (Laughter and applause.) I am very honored to be here at this university and to be the first President of the United States of America to visit your country.

I came here because of the importance of your country. You live at the crossroads of East and South Asia. You border the most populated nations on the planet. You have a history that reaches back thousands of years, and the ability to help determine the destiny of the fastest growing region of the world.

I came here because of the beauty and diversity of your country. I have seen just earlier today the golden stupa of Shwedagon, and have been moved by the timeless idea of metta -- the belief that our time on this Earth can be defined by tolerance and by love. And I know this land reaches from the crowded neighborhoods of this old city to the homes of more than 60,000 villages; from the peaks of the Himalayas, the forests of Karen State, to the banks of the Irrawady River.

I came here because of my respect for this university. It was here at this school where opposition to colonial rule first took hold. It was here that Aung San edited a magazine before leading an independence movement. It was here that U Thant learned the ways of the world before guiding it at the United Nations. Here, scholarship thrived during the last century and students demanded their basic human rights. Now, your Parliament has at last passed a resolution to revitalize this university and it must reclaim its greatness, because the future of this country will be determined by the education of its youth.

I came here because of the history between our two countries. A century ago, American traders, merchants and missionaries came here to build bonds of faith and commerce and friendship. And from within these borders in World War II, our pilots flew into China and many of our troops gave their lives. Both of our nations emerged from the British Empire, and the United States was among the first countries to recognize an independent Union of Burma. We were proud to found an American Center in Rangoon and to build exchanges with schools like this one. And through decades of differences, Americans have been united in their affection for this country and its people.

Above all, I came here because of America’s belief in human dignity. Over the last several decades, our two countries became strangers. But today, I can tell you that we always remained hopeful about the people of this country, about you. You gave us hope and we bore witness to your courage.

We saw the activists dressed in white visit the families of political prisoners on Sundays and monks dressed in saffron protesting peacefully in the streets. We learned of ordinary people who organized relief teams to respond to a cyclone, and heard the voices of students and the beats of hip-hop artists projecting the sound of freedom. We came to know exiles and refugees who never lost touch with their families or their ancestral home. And we were inspired by the fierce dignity of Daw Aung San Suu Kyi, as she proved that no human being can truly be imprisoned if hope burns in your heart.

When I took office as President, I sent a message to those governments who ruled by fear. I said, in my inauguration address, “We will extend a hand if you are willing to unclench your fist.” And over the last year and a half, a dramatic transition has begun, as a dictatorship of five decades has loosened its grip. Under President Thein Sein, the desire for change has been met by an agenda for reform. A civilian now leads the government, and a parliament is asserting itself. The once-outlawed National League for Democracy stood in an election, and Aung San Suu Kyi is a Member of Parliament. Hundreds of prisoners of conscience have been released, and forced labor has been banned. Preliminary cease-fires have been reached with ethnic armies, and new laws allow for a more open economy.

So today, I’ve come to keep my promise and extend the hand of friendship. America now has an Ambassador in Rangoon, sanctions have been eased, and we will help rebuild an economy that can offer opportunity for its people, and serve as an engine of growth for the world. But this remarkable journey has just begun, and has much further to go. Reforms launched from the top of society must meet the aspirations of citizens who form its foundation. The flickers of progress that we have seen must not be extinguished -- they must be strengthened; they must become a shining North Star for all this nation’s people.

And your success in that effort is important to the United States, as well as to me. Even though we come from different places, we share common dreams: to choose our leaders; to live together in peace; to get an education and make a good living; to love our families and our communities. That’s why freedom is not an abstract idea; freedom is the very thing that makes human progress possible -- not just at the ballot box, but in our daily lives.

One of our greatest Presidents in the United States, Franklin Delano Roosevelt, understood this truth. He defined America’s cause as more than the right to cast a ballot. He understood democracy was not just voting. He called upon the world to embrace four fundamental freedoms: freedom of speech, freedom of worship, freedom from want, and freedom from fear. These four freedoms reinforce one another, and you cannot fully realize one without realizing them all.

So that's the future that we seek for ourselves, and for all people. And that is what I want to speak to you about today.

First, we believe in the right of free expression so that the voices of ordinary people can be heard, and governments reflect their will -- the people's will.

In the United States, for more than two centuries, we have worked to keep this promise for all of our citizens -- to win freedom for those who were enslaved; to extend the right to vote for women and African Americans; to protect the rights of workers to organize.

And we recognize no two nations achieve these rights in exactly the same way, but there is no question that your country will be stronger if it draws on the strength of all of its people. That’s what allows nations to succeed. That’s what reform has begun to do.

Instead of being repressed, the right of people to assemble together must now be fully respected. Instead of being stifled, the veil of media censorship must continue to be lifted. And as you take these steps, you can draw on your progress. Instead of being ignored, citizens who protested the construction of the Myitsone dam were heard. Instead of being outlawed, political parties have been allowed to participate. You can see progress being made. As one voter said during the parliamentary elections here, “Our parents and grandparents waited for this, but never saw it.” And now you can see it. You can taste freedom.

And to protect the freedom of all the voters, those in power must accept constraints. That's what our American system is designed to do. Now, America may have the strongest military in the world, but it must submit to civilian control. I, as the President of the United States, make determinations that the military then carries out, not the other way around. As President and Commander-In-Chief, I have that responsibility because I'm accountable to the people.

Now, on other hand, as President, I cannot just impose my will on Congress -- the Congress of the United States -- even though sometimes I wish I could. The legislative branch has its own powers and its own prerogatives, and so they check my power and balance my power. I appoint some of our judges, but I cannot tell them how to rule, because every person in America -- from a child living in poverty to me, the President of the United States -- is equal under the law. And a judge can make a determination as to whether or not I am upholding the law or breaking the law. And I am fully accountable to that law.

And I describe our system in the United States because that's how you must reach for the future that you deserve -- a future where a single prisoner of conscience is one too many. You need to reach for a future where the law is stronger than any single leader, because it's accountable to the people. You need to reach for a future where no child is made to be a soldier and no woman is exploited, and where the laws protect them even if they're vulnerable, even if they're weak; a future where national security is strengthened by a military that serves under civilians and a Constitution that guarantees that only those who are elected by the people may govern.

On that journey, America will support you every step of the way -- by using our assistance to empower civil society; by engaging your military to promote professionalism and human rights; and by partnering with you as you connect your progress towards democracy with economic development. So advancing that journey will help you pursue a second freedom -- the belief that all people should be free from want.

It's not enough to trade a prison of powerlessness for the pain of an empty stomach. But history shows that governments of the people and by the people and for the people are far more powerful in delivering prosperity. And that's the partnership we seek with you.

When ordinary people have a say in their own future, then your land can’t just be taken away from you. And that's why reforms must ensure that the people of this nation can have that most fundamental of possessions -- the right to own the title to the land on which you live and on which you work.

When your talents are unleashed, then opportunity will be created for all people. America is lifting our ban on companies doing business here, and your government has lifted restrictions on investment and taken steps to open up your economy. And now, as more wealth flows into your borders, we hope and expect that it will lift up more people. It can't just help folks at the top. It has to help everybody. And that kind of economic growth, where everybody has opportunity -- if you work hard, you can succeed -- that's what gets a nation moving rapidly when it comes to develop.

But that kind of growth can only be created if corruption is left behind. For investment to lead to opportunity, reform must promote budgets that are transparent and industry that is privately owned.

To lead by example, America now insists that our companies meet high standards of openness and transparency if they're doing business here. And we'll work with organizations like the World Bank to support small businesses and to promote an economy that allows entrepreneurs, small businesspeople to thrive and allows workers to keep what they earn. And I very much welcome your government’s recent decision to join what we've called our Open Government Partnership, so that citizens can come to expect accountability and learn exactly how monies are spent and how your system of government operates.

Above all, when your voices are heard in government, it's far more likely that your basic needs will be met. And that’s why reform must reach the daily lives of those who are hungry and those who are ill, and those who live without electricity or water. And here, too, America will do our part in working with you.

Today, I was proud to reestablish our USAID mission in this country, which is our lead development agency. And the United States wants to be a partner in helping this country, which used to be the rice bowl of Asia, to reestablish its capacity to feed its people and to care for its sick, and educate its children, and build its democratic institutions as you continue down the path of reform.

This country is famous for its natural resources, and they must be protected against exploitation. And let us remember that in a global economy, a country’s greatest resource is its people. So by investing in you, this nation can open the door for far more prosperity -- because unlocking a nation’s potential depends on empowering all its people, especially its young people.

Just as education is the key to America’s future, it is going to the be the key to your future as well. And so we look forward to working with you, as we have with many of your neighbors, to extend that opportunity and to deepen exchanges among our students. We want students from this country to travel to the United States and learn from us, and we want U.S. students to come here and learn from you.

And this truth leads me to the third freedom that I want to discuss: the freedom to worship -- the freedom to worship as you please, and your right to basic human dignity.

This country, like my own country, is blessed with diversity. Not everybody looks the same. Not everybody comes from the same region. Not everybody worships in the same way. In your cities and towns, there are pagodas and temples, and mosques and churches standing side by side. Well over a hundred ethnic groups have been a part of your story. Yet within these borders, we’ve seen some of the world’s longest running insurgencies, which have cost countless lives, and torn families and communities apart, and stood in the way of development.

No process of reform will succeed without national reconciliation. (Applause.) You now have a moment of remarkable opportunity to transform cease-fires into lasting settlements, and to pursue peace where conflicts still linger, including in Kachin State. Those efforts must lead to a more just and lasting peace, including humanitarian access to those in need, and a chance for the displaced to return home.

Today, we look at the recent violence in Rakhine State that has caused so much suffering, and we see the danger of continued tensions there. For too long, the people of this state, including ethnic Rakhine, have faced crushing poverty and persecution. But there is no excuse for violence against innocent people. And the Rohingya hold themselves -- hold within themselves the same dignity as you do, and I do.

National reconciliation will take time, but for the sake of our common humanity, and for the sake of this country’s future, it is necessary to stop incitement and to stop violence. And I welcome the government’s commitment to address the issues of injustice and accountability, and humanitarian access and citizenship. That’s a vision that the world will support as you move forward.

Every nation struggles to define citizenship. America has had great debates about these issues, and those debates continue to this day, because we’re a nation of immigrants -- people coming from every different part of the world. But what we’ve learned in the United States is that there are certain principles that are universal, apply to everybody no matter what you look like, no matter where you come from, no matter what religion you practice. The right of people to live without the threat that their families may be harmed or their homes may be burned simply because of who they are or where they come from.

Only the people of this country ultimately can define your union, can define what it means to be a citizen of this country. But I have confidence that as you do that you can draw on this diversity as a strength and not a weakness. Your country will be stronger because of many different cultures, but you have to seize that opportunity. You have to recognize that strength.

I say this because my own country and my own life have taught me the power of diversity. The United States of America is a nation of Christians and Jews, and Muslims and Buddhists, and Hindus and non-believers. Our story is shaped by every language; it’s enriched by every culture. We have people from every corners of the world. We’ve tasted the bitterness of civil war and segregation, but our history shows us that hatred in the human heart can recede; that the lines between races and tribes fade away. And what’s left is a simple truth: e pluribus unum -- that’s what we say in America. Out of many, we are one nation and we are one people. And that truth has, time and again, made our union stronger. It has made our country stronger. It’s part of what has made America great.

We amended our Constitution to extend the democratic principles that we hold dear. And I stand before you today as President of the most powerful nation on Earth, but recognizing that once the color of my skin would have denied me the right to vote. And so that should give you some sense that if our country can transcend its differences, then yours can, too. Every human being within these borders is a part of your nation’s story, and you should embrace that. That’s not a source of weakness, that’s a source of strength -- if you recognize it.

And that brings me to the final freedom that I will discuss today, and that is the right of all people to live free from fear.

In many ways, fear is the force that stands between human beings and their dreams. Fear of conflict and the weapons of war. Fear of a future that is different from the past. Fear of changes that are reordering our societies and economy. Fear of people who look different, or come from a different place, or worship in a different way. In some of her darkest moments, when Aung San Suu Kyi was imprisoned, she wrote an essay about freedom from fear. She said fear of losing corrupts those who wield it -- “Fear of losing power corrupts those who wield it, and fear of the scourge of power corrupts those who are subject to it.”

That's the fear that you can leave behind. We see that chance in leaders who are beginning to understand that power comes from appealing to people’s hopes, not people's fears. We see it in citizens who insist that this time must be different, that this time change will come and will continue. As Aung San Suu Kyi wrote: “Fear is not the natural state of civilized man.” I believe that. And today, you are showing the world that fear does not have to be the natural state of life in this country.

That’s why I am here. That’s why I came to Rangoon. And that’s why what happens here is so important -- not only to this region, but to the world. Because you're taking a journey that has the potential to inspire so many people. This is a test of whether a country can transition to a better place.

The United States of America is a Pacific nation, and we see our future as bound to those nations and peoples to our West. And as our economy recovers, this is where we believe we will find enormous growth. As we have ended the wars that have dominated our foreign policy for a decade, this region will be a focus for our efforts to build a prosperous peace.

Here in Southeast Asia, we see the potential for integration among nations and people. And as President, I have embraced ASEAN for reasons that go beyond the fact that I spent some of my childhood in this region, in Indonesia. Because with ASEAN, we see nations that are on the move -- nations that are growing, and democracies that are emerging; governments that are cooperating; progress that’s building on the diversity that spans oceans and islands and jungles and cities, peoples of every race and every religion. This is what the 21st century should look like if we have the courage to put aside our differences and move forward with a sense of mutual interest and mutual respect.

And here in Rangoon, I want to send a message across Asia: We don’t need to be defined by the prisons of the past. We need to look forward to the future. To the leadership of North Korea, I have offered a choice: let go of your nuclear weapons and choose the path of peace and progress. If you do, you will find an extended hand from the United States of America.

In 2012, we don’t need to cling to the divisions of East, West and North and South. We welcome the peaceful rise of China, your neighbor to the North; and India, your neighbor to the West. The United Nations -- the United States will work with any nation, large or small, that will contribute to a world that is more peaceful and more prosperous, and more just and more free. And the United States will be a friend to any nation that respects the rights of its citizens and the responsibilities of international law.

That's the nation, that's the world that you can start to build here in this historic city. This nation that's been so isolated can show the world the power of a new beginning, and demonstrate once again that the journey to democracy goes hand in hand with development. I say this knowing that there are still countless people in this country who do not enjoy the opportunities that many of you seated here do. There are tens of millions who have no electricity. There are prisoners of conscience who still await release. There are refugees and displaced peoples in camps where hope is still something that lies on the distant horizon.

Today, I say to you -- and I say to everybody that can hear my voice -- that the United States of America is with you, including those who have been forgotten, those who are dispossessed, those who are ostracized, those who are poor. We carry your story in our heads and your hopes in our hearts, because in this 21st century with the spread of technology and the breaking down of barriers, the frontlines of freedom are within nations and individuals, not simply between them.

As one former prisoner put it in speaking to his fellow citizens, “Politics is your job. It’s not only for [the] politicians.” And we have an expression in the United States that the most important office in a democracy is the office of citizen -- not President, not Speaker, but citizen. (Applause.)

So as extraordinary and difficult and challenging and sometimes frustrating as this journey may seem, in the end, you, the citizens of this country, are the ones who must define what freedom means. You're the ones who are going to have to seize freedom, because a true revolution of the spirit begins in each of our hearts. It requires the kind of courage that so many of your leaders have already displayed.

The road ahead will be marked by huge challenges, and there will be those who resist the forces of change. But I stand here with confidence that something is happening in this country that cannot be reversed, and the will of the people can lift up this nation and set a great example for the world. And you will have in the United States of America a partner on that long journey. So, cezu tin bad de. (Applause.)

Thank you. (Applause.)

END
3:10 P.M. MMT

 

Thursday, July 12, 2012

                             ရုိဟင္ဂ်ာ ၊ ရုိအင္ဂ်ာ ႏွင့္ ရုိအင္ညာ


                     ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ လကုန္ပို္င္းေလာက္မွာ ထိုင္း ပင္လယ္ကမ္းေၿခေတြမွာ အပန္းေၿဖ ေရာက္ေနတဲ႔ ႏုိင္ငံၿခားသား ေတြက ထူးဆန္းတဲ႔ ၿမင္ကြင္းတခုကို ေတြ႔လိုက္ရတယ္။ ထိုင္းစစ္သားေတြက ရာနဲ႔ခ်ီေနတဲ႔ ကုလားေတြ အမ်ားႀကီးကို ကမ္းေၿခမွာ တန္းစီအိပ္ခိုင္းထားတာကို ေတြ႕ရတယ္၊ သူတို႔ေတြ စီးလာတဲ႔ ေမာ္ေတာ္ေတြကို ဖမ္းထားတာလဲ ေတြ႔တယ္။ ေမးႀကည့္ေတာ့ လူေမွာင္ခိုေတြက ခိုးသြင္းလာတဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာေတြလို႔ သိရတယ္၊ ဓါတ္ပုံေတြ ဗီဒီယိုေတြ ပြထ သြားၿပီး၊ ေနာက္ခံ သတင္းေတြကို လိုက္ႀကတယ္။
                    တၿဖည္းၿဖည္း နဲ႔ သိလာရတာက သူတို႔ေတြဟာ ၿမန္မာၿပည္က ခုိးထြက္လာတာ ၿဖစ္တယ္။ လူေမွာင္ခို္ေတြကို ပိုက္ဆံေပးၿပီး ထိုင္း၊ အင္ဒို၊ မေလး၊ ႀသစေတးလ် တို႔ကို ခိုးဝင္ၿပီး အေၿခခ်ႀကတယ္၊ သူတို႔ ခိုးဝင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ႔ ႏုိင္ငံေတြကလည္း မိရင္ ရုိက္ႏွက္ အက်ဥ္းခ်၊ ကုန္းေပၚမေရာက္ေသးခင္ မိရင္ အတင္း ေရထဲ ၿပန္တြန္းထုတ္၊ ေနာက္တႏုိင္ငံကိုေရာက္ရင္ လစ္ရင္တက္၊ မလစ္ရင္ ေရထဲၿပန္ေရာက္၊ တခါတေလ ေရနစ္ေသ နဲ႔ မိမိတို႔ ဘဝ ရွင္သန္ေရး အတြက္ အသက္နဲ႔ရင္းၿပီး စြန္႔စား ေနရတဲ႔ လူေတြ ဆိုတာ သိလာရတယ္။ ဒီလို ခိုးဝင္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာမွာ အေၿခက်ေနတဲ႔ သူေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိေနၿပီ ဆုိတာလည္း သိရတယ္။
                   ေလာေလာဆယ္ အထုပ္ပိုက္မိထားတဲ႔ ႏုိင္ငံေတြကို ဒီလူေတြကို ဒုကၡသည္အၿဖစ္ လက္ခံေပးပါလား ဆိုၿပန္ေတာ့၊ သူတို႔က ဒုကၡသည္ အစစ္မဟုတ္ဘူး၊ ဘယ္သူမွ သူတို႔ကို လိုက္သတ္ေနတာ မဟုတ္ဘူး၊ စီးပြားေရး ပိုေကာင္းမလားလို႔ လာတဲ႔ စီးပြားေရး ဒုကၡသည္ေတြၿဖစ္လို႔ လက္မခံႏုိင္ပါဘူး ေၿပာႀကတယ္။ သူတို႔မွ မွတ္ပုံတင္ေတြ၊ passport ေတြ မရွိၿပန္ေတာ့ ၿမန္မာအစိုးရကလည္း အဲဒီ အေထာက္အထားေတြ မၿပႏုိင္ရင္ သူ႔ႏုိင္ငံသား မဟုတ္ဘူး လို႔ ၿငင္းၿပန္ေရာ (ထိုင္းကို တရားမဝင္ အလုပ္ထြက္လုပ္ေနတဲ႔ ၿမန္မာႏုိင္ငံသား စစ္စစ္ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း မရွိပါဘူး ) ၊ ဘဂၤလားကေန ၿမန္မာၿပည္ထဲ ခိုးဝင္လာၿပီး အခု တခါ ၿပန္ခုိးထြက္လာႀကတာ လို႔ ေၿပာၿပန္တယ္၊ တခါ ဘဂၤလားကို ေမးႀကည့္ေတာ့ သူတို႔ေတြ ၿမန္မာၿပည္ထဲမွာ ေနတာ ႏွစ္ရာနဲ႔ ခ်ီေနၿပီ၊ သူတို႔ ႏုိင္ငံသား ၿဖစ္ေနၿပီ၊ အရင္ ၂ ခါကလည္း သူတို႕ေတြ ဘဂၤလားကို ထြက္ေၿပးလာၿပီး ေနာက္ေတာ့ ၿမန္္မာၿပည္က ၿပန္လက္ခံတာပဲ၊ သူတို႔ ႏုိင္ငံသား မို႔္ိုလို႔ ၿပန္လက္ခံခဲ႔တာေပါ့လို႔ ေၿပာတယ္။ အရင္ ၂ ခါက ေၿပးလာတဲ႔အထဲက လူတခ်ိဳ႕ မၿပန္လုိ႔ တင္ေကြ်းထားရေတာင္ အေတာ္လြန္ေနၿပီ၊ အခု မရေတာ့ဘူး၊ လာမပို႔နဲ႔၊ လက္မခံေတာ့ဘူး ေၿပာတယ္။
                    လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ၊ ဒုကၡသည္ဆိုင္ရာ ဥေပဒေတြနဲ႔ ေၿပာလည္း မရဘူး၊ ဒါနဲ႔ မူလအေႀကာင္းရင္း ( root cause ) ကို ရွာေတာ့ ၿမန္မာၿပည္က ေၿပးလာတာ၊ ၿမန္မာၿပည္သာ ေကာင္းရင္ ဘာမွေၿပးစရာ အေႀကာင္းမရွိဘူး၊ ၿမန္မာၿပည္ကို ၿပန္လက္ခံဖို႔ ဖိအားေပးရမယ္ဆိုၿပီး ထြက္ေပါက္ေတြ႔ သြားတယ္။ အရင္ကလည္း ဒီလို ၿပန္ပို႔ရင္ လက္ခံခဲ႔တာပဲေလ။ ၿမန္မာစစ္အစိုးရကလည္း ရဲစာရင္းေပါက္ လူမိုက္ႀကီးဆိုေတာ့ ၿဖစ္သမွ်အကုန္ လႊဲခ်လို႔ အဆင္ေၿပသြားတယ္။ ဒါနဲ႔ ဒီလို ထုတ္ၿပန္လိုက္တယ္။
                    ေဘးႏုိင္ငံေတြ ရုိဟင္ဂ်ာေတြကို လက္မခံခ်င္ရင္ ၿမန္မာအစိုးရကို ၿပန္လက္ခံဖို႔ ဖိအားေပးႀက၊ ခဏ ဖမ္းထားရင္ ေသခ်ာထား၊ UNHCR ကို ဝင္စစ္ခြင့္ၿပဳႀက၊ ၿမန္မာၿပည္ မၿပန္ရဲဘူးဆို ေနာက္လက္ခံမည့္ ႏုိင္ငံ ေပၚတဲ႔အထိ ေကြ်းထားႀက၊ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြ ၿမန္မာအစိုးရကို ဖိအားဝုိင္းေပးႀက၊ ရုိဟင္ဂ်ာေတြကို အကူအညီေတြ ပို႔ႀက၊ ၿမန္မာၿပည္ကေတာ့ ရုိဟင္ဂ်ာေတြကို ခြဲၿခားဖိႏိွပ္တာေတြ ခ်က္ခ်င္းရပ္၊ ေပးသင့္တဲ႕ လူေတြကို ႏုိင္ငံသားလက္မွတ္ နဲ႔ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရး အၿပည့္အဝေပး၊ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔ေတြကို ဝင္ခြင့္ၿပဳလိုက္လို႔ ဆုံးၿဖတ္လိုက္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ NGO ေတြလည္း ရိုဟင္ဂ်ာ ရြာေတြကို အေၿပးေလး ေရာက္လာႀက၊ အေနာက္တိုင္းက ပညာရွင္ေတြကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာ သမိုင္းေတြကို ေဟာေၿပာႀက လုပ္ႀကပါေရာ။
                    ရုိဟင္ဂ်ာေတြကို ၿမန္မာႏုိင္ငံသား ေပးသင့္သလား ဆိုတဲ႕ ကိစၥမွာ အဓိက အသုံးၿပဳရမွာက ၿမန္မာအစိုးရ ၁၉၈၂ မွာ ထုတ္ထားတဲ႔ ၿမန္မာႏုိင္ငံသား ဥပေဒ နဲ႔ UN က ထုတ္ထားတဲ႔ Convention on the Reduction of Statelessness ( 1961 ) တို႔ ၿဖစ္လာတယ္။ ၿမန္မာႏုိင္ငံသား ၿဖစ္ဖို႔ကို ၁၉၄၇ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေၿခခံ ဥပေဒ ၊ ၁၉၄၈ ၿမန္မာႏုိင္ငံသားၿဖစ္မႈ ဥပေဒ ၊ ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေၿခခံ ဥပေဒ ေတြကေန တၿဖည္းၿဖည္း ႀကပ္လာတာ ၁၉၈၂ ဥပေဒမွာ အႀကပ္ဆုံး ၿဖစ္လာတယ္။ ဒီဥပေဒမွာ ႏုိင္ငံသား ေလွ်ာက္ထားခြင့္ရွိလို႔ ေလွ်ာက္ထားရင္ေတာင္ ဗဟိုအဖြဲ႔က ဆုံးၿဖတ္တာ အတည္ပဲ၊ သူတို႔ ဆုံးၿဖတ္ခ်က္အတြက္ အေႀကာင္းၿပခ်က္ ေပးစရာ မလိုတာ၊ တၿခား လြတ္လပ္တဲ႔ အဖြဲ႔တခု ဆီမွာ အယူခံခြင့္ မရွိတာေတြဟာ ႏုိင္ငံတကာ စံေတြနဲ႔ မညီဘူးလို႔ Amnesty International က ေထာက္ၿပတယ္ ( ဘယ္ႏုိင္ငံမွာ အဲဒီလို အယူခံ ဝင္လို႔ရလဲ မသိပါ )။ ႏုိင္ငံတခုမွာ ေမြးတဲ႔ကေလးအတြက္ အဲဒီႏုိင္ငံသား အလိုလိုၿဖစ္တာမ်ိဳးကိုလည္း ၿဖစ္သင့္တယ္ ေၿပာပါတယ္။ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြမွ ေကာင္းေကာင္း ေၿပာၿပႏုိင္မွာပါ။
                   ဒီဥပေဒမွာ အထူးၿခားဆုံးကေတာ့ ႏုိင္ငံသားၿဖစ္ၿခင္းကို ခုႏွစ္ နဲ႔ပါ ကန္႔သတ္ထားတာပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္တြင္ ပါဝင္ေသာ နယ္ေၿမတခုခု၌ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၂၃ ခုႏွစ္ မတိုင္မီကာလမွ စ၍ ပင္ရင္း ႏုိင္ငံအၿဖစ္ အၿမဲေနထိုင္ခဲ႔ေသာ ကခ်င္၊ကယား၊ကရင္၊ခ်င္း၊ ဗမာ၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း စသည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားသည္ ၿမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား ၿဖစ္သည္။ မည္သည့္ မ်ိဳးႏြယ္စုသည္ တိုင္းရင္းသား ၿဖစ္သည္ မၿဖစ္သည္ကို ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီက ဆုံးၿဖတ္ နုိင္သည္ လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ ေနာက္အဆင့္ေတြ အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံသား ၿပဳခြင့္ရသူ နဲ႔ ဧည့္ႏုိင္ငံသား ဆိုၿပီးလည္း ထားပါတယ္။ ဒီထဲမပါရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံၿခားသား လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံသား ေလွ်ာက္ၿပန္ေတာ့လည္း ဘယ္မွာေမြးသလဲ ေမြးစာရင္း ၿပရမယ္၊ ၁၉၄၈ မတိုင္ခင္ တည္းက ၿပည္တြင္းမွာ ေန ေနေႀကာင္းၿပရမယ္ စသည္ၿဖင့္ ပါပါတယ္။ ၿပႏုိင္ရင္လည္း က်ခ်င္မွ က်မယ္ေပါ့။ ဦးေနဝင္း ေခတ္မွာ ႀကပ္သေလာက္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္ လုပ္ငန္းနားမလည္တဲ႔ စစ္ဗိုလ္ႀကီးေတြ ကိုင္မွပဲ ပိုက္ဆံေပးႏုိင္သူေတြ၊ ဝိတ္နဲ႔ ဖိႏုိင္သူေတြ ႏုိင္ငံသား ရကုန္တယ္လို႔ လဝက အရာရွိတစ္ဦး က ေၿပာတာ ေတြ႕ရပါေသးတယ္။
               ၁၈၂၄ မွာ ပထမ အဂၤလိ္ပ္ ၿမန္မာ စစ္ၿဖစ္တယ္။ ၿမန္မာရႈံးၿပီး ရခိုင္၊ တနသၤာရီ၊ အာသံ နဲ႔ မဏိပူရ ကို အဂၤလိပ္ကို ေပးလိုက္ရတယ္။ အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလား နဲ႔ ရခိုင္ ကို တဦးတည္း ပိုင္ထားတဲ႔ အဂၤလိပ္က ရခုိင္ေဒသမွာ စပါးစိုက္ဖို႔ ဘဂၤလားက ကုလားေတြကို သြင္းလာတယ္။ သခင္ တေယာက္တည္း ေအာက္မွာဆိုေတာ့ သူလုပ္တာ ၿပန္ေၿပာလို႔ မရဘူး။ မဆလ က အဲဒီကုလားေတြကို ၿမန္မာတိုင္းရင္းသားလို႔ မသတ္မွတ္ခ်င္လို႔ ၁၈၂၃ မတိုင္ခင္ကတည္းက အၿမဲေနသူေတြကိုပဲ တိုင္းရင္းသား လို႔ သတ္မွတ္တာ ၿဖစ္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ရို္ဟင္ဂ်ာေတြက အဂၤလိပ္ေခတ္က ဝင္တဲ႕ကုလားေတြက အကုန္ၿပန္သြားၿပီ၊ သူတို႔ကေတာ့ ဒီေနရာမွာ ေနလာတာ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီေနၿပီ။ ဒီေနရာကို ရခိုင္ေတြ မေရာက္ခင္ ႏွစ္ ၂၀၀ ေလာက္ကတည္းက ေနေနတာလို႔ ေၿပာလာေတာ့ အကုန္ရႈပ္ကုန္ေရာ။ မွန္သာမွန္ရင္၊ လက္ရွိရခုိင္ၿပည္နယ္က ရုိဟင္ဂ်ာ တသန္း၊ ႏုိင္ငံတကာမွာေရာက္ၿပီး ကို္ယ့္ကိုကို္ယ္ ရိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေႀကၿငာထားတဲ႔ လူေတြြပါ ေပါင္းလိုက္ရင္ စုစုေပါင္းရုိဟင္ဂ်ာ သုံးသန္းဟာ ေလွ်ာက္လႊာတင္စရာမလိုပဲ ေအာ္တို ၿမန္မာႏုိင္ငံသား ၿဖစ္သြားရမွာေပါ့။
                   ဒါနဲ႔ အၿငင္းအခုံေတြက ရခိုင္ ေဒသ သမိုင္းကို ေရာက္သြားပါေရာ။ သူကလည္း ရႈပ္မွရႈပ္။ ရွိၿပီးသား မွတ္တမ္းေတြကေတာ့ အရင္ ခရစ္ယန္၊ အစၥလမ္ သာသနာၿပဳ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ၊ ခရီးသြားရတာ စြန္႔စားရတာ ဝါသနာႀကီးတဲ႔ ေပၚတူဂီေတြ၊ ေနာက္ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီေခတ္ အရာရွိႀကီးေတြ၊ စာေရးဆရာႀကီးေတြ ရဲ႕ မွတ္တမ္းေတြ၊ အစၥလမ္ဘာသာ သမိုင္း၊ အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလား၊ ရခုိင္ က ေရွးရုိးရာ သမိုင္းေတြ၊ အခု ေခတ္မွ ေရးတဲ႔ သမိုင္းေတြ အစုံေပါ့။
                    သမိုင္းအေႀကာင္း ေၿပာမယ္ဆိုရင္ သမိုင္းဆိုတာ ကိုယ္တုိင္ႀကဳံရတဲ႔သူက ေရးခဲ႔တာ နည္းတယ္။ သူေၿပာတာ ေရးခဲ႔တာ ေတြကို ေနာက္လူ အဆင့္ဆင့္က ကိုယ္နားလည္သလို ခ်ေရး၊ ကိုယ့္အာေဘာ္ေတြ ထင္ၿမင္ခ်က္ေတြ ထည့္၊ ႀကားဖူးနားဝ ေတြ ဆက္စပ္ၿပီးထည့္ နဲ႔ ရမ္းတီးထားတာ မ်ားတယ္ဆိုတာ သိထားရမယ္။ ေခတ္ခ်င္းေဝးေလ အမွန္နဲ႔လည္း ေဝးေလပဲ။ တကယ္ ကို္ယ္ေတြ႔ႀကဳံခဲ႔တဲ႔ လူေတြ၊ သူတို႔ကိုယ္တုိင္ ဖန္တီးခဲ႔တဲ႔ အမွတ္အသားေတြနဲ႔ နီးႏုိင္သမွ် နီးေအာင္ ဆက္စပ္တာကေတာ့ သမိုင္းသုေတသန ေပါ့။ သူက တိက်ေပမယ့္ ကြက္ေက်ာ္ကြက္ႀကားနဲ႔ သိပ္မ်ားမ်ားႀကီး ေၿပာမၿပႏုိင္ဘူး။
                      ႏိုင္ငံနယ္နမိတ္ဆိုတာကလည္း ကိုလိုနီေခတ္က်မွ ေပၚလာတာ ၿဖစ္တယ္။ အရင္က နယ္နမိတ္ဆိုတာ အရွင္။ ကိုယ္သြားသိမ္းလိုက္လို႔ ရရင္ ကိုယ့္နယ္ပဲ။ နယ္နမိတ္ အေသ သတ္မွတ္လိုက္တာက ခုံဦးတမ္း ကစားတာနဲ႔ တူတယ္။ ခုံငါးခုံကို လူေၿခာက္ေယာက္ ပတ္ၿပီး သီခ်င္းဆိုတယ္၊ သီခ်င္းဆုံးရင္ နီးရာခုံကို ဝင္ဦး၊ မရလိုက္တဲ႔ တေယာက္က မတ္တတ္ႀကီး က်န္ခဲ႔တာပဲ။ အဲဒီလို ႏုိင္ငံမရလိုက္တဲ႔ လူမ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ နီးစပ္ရာ ႏိုင္ငံႀကီးတခုထဲမွာ သြားပါေနတာေပါ့။ ရခိုင္ဆိုလည္း ၁၇၈၄ မွာ ဘိုးေတာ္ဘုရား က သိမ္းထားတုန္း အဂၤလိပ္က နယ္နမိတ္ ဆြဲခ်လိုက္လို႔ ၿမန္မာၿပည္ထဲ ပါလာတာၿဖစ္တယ္။ သူတို႔ကို အဂၤလိပ္က အရင္သိမ္းရင္ အခုေလာက္ဆို ဘဂၤလားရဲ႕ ၿပည္နယ္တခုမ်ား ၿဖစ္ေနမလား မေၿပာတတ္ပါ။ မြန္လည္း ထို႔အတူပါပဲ။
                     ေရွးရုိးရာ သမိုင္းေတြကေတာ့ ဒ႑ာရီေတြ ပါတာေပါ႔ ။ ဘုရားကုိ ႀကည္ညိဳေတာ့ ရခုိင္ကို ဘုရားႀကြလာတယ္၊ ရခုိင္ေတြက အိႏၵိယက သာကီဝင္ေတြ ေၿပာင္းေရႊ႕လာတာ ဘာညာေပါ့။ အဲဒါကို ေတြ႔ေတာ့ ရုိဟင္ဂ်ာ RSO အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္က ဝမ္းသာၿပီး ေတြ႔လား၊ ရခုိင္လည္း ကုလားပဲ၊ ငါတို႔မ်ိဳးတူပဲလို႔ ဆြဲစိတာလည္း ရွိပါတယ္။ ေနာက္ရခုိင္ေဒသမွာ အေစာဆုံး ေနတာက လူသားစား လူရုိင္းေတြ ( ယကၡ၊ ရကၡ ကေန ရကၡပူရ ၊ ရခုိင္ )၊ အဲဒီ လူရုိင္းဘုရင္မ ကုိ ရခုိင္ သူရဲေကာင္းက ( ရုိဟင္ဂ်ာႀကေတာ့ အာရပ္သူရဲေကာင္းက ) ဆြဲစိလုိက္ၿပီး အေၿခခ်ေနခဲ႔တာ ဘာညာ ဆိုတာလည္း ရွိတယ္။ ( လူရုိင္းဘုရင္မ ဆိုတဲ႔ အိုင္ဒီယာကုိ ေယာက်ာၤးေတြ အေတာ္သေဘာက်ပုံ ရတယ္ ၊ Avatar မွာလည္း သုံးပါတယ္၊ သီဟို၌က မဟာဝိဇယမင္းသား နဲ႔ မယ္ကုဝဏ္ ဇာတ္ကို ယူသုံးပုံ ရပါတယ္။ ) ေနာက္အေစာဆုံး AD ၄၊၅ ရာစုမွာ အာရပ္တခ်ဳိ႕ ေရာက္ခဲ႔တယ္ ဆိုတာနဲ႔ပဲ အဲဒီအာရပ္ေတြ ရခုိင္မွာ အေၿခခ်ၿပီး အဲဒီက ရိုဟင္ဂ်ာ ဆင္းသက္တယ္လုပ္ခ်တာလည္း ရွိတယ္။ အဓိက ကေတာ့ ရခုိင္ေတြ မေရာက္ခင္ကတည္းက ဒီေဒသမွာ မြတ္စလင္ေတြ ရွိတယ္၊ ရုိဟင္ဂ်ာဆိုတာ အဲဒီ မြတ္ဆလင္ မ်ိဳးရုိးလို႕ ေၿပာခ်င္တာပါ။ တကယ့္အေထာက္အထားေတြ အရလည္း ရခုိင္ေဒသမွာ ေခတ္အဆက္ဆက္ကတည္းက ကုလားေတြ ရွိခဲ႔တာပါ၊ ကုလားမွန္ရင္ အစၥလမ္ပဲ ၊ အဲဒါ ရုိဟင္ဂ်ာပဲ လိုေတာ့ ဆြဲယူလို႔ မရပါဘူး။
                    ရခုိင္ကမ္းေၿမွာင္ေဒသ နဲ႔ ၿမန္မာၿပည္မကို ရခုိင္ရိုးမက ၿခားထားတယ္၊ အခုေခတ္ေတာင္ အလြယ္တကူ သြားလို႔ မရဘူး၊ ေရွးကဆို ပိုဆိုးမယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဘဂၤလားဖက္ နဲ႔ က်ေတာ့ ၿမစ္ေတြ ေခ်ာင္းေတြ ရွိေပမယ့္ တဆက္စပ္တည္းပဲ၊ အဲဒီမွာ အရင္ဆုံး လူရုိင္းေတြ ေနတယ္ ( အခု ေခတ္ သက္လူမ်ိဳးတို႔ ဘာတို႔လား ထင္ႀကတယ္ )၊ ေနာက္ ဟိႏၵဴ ဘြဲ႔ခံတဲ႔ ဘုရင္ေတြ ေနတယ္၊ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္တဲ႔ အေထာက္အထားေတြလည္း ေတြ႔တယ္၊ ေနာက္ AD ၉ ရာစုမွာ (အခု ၿမန္မာၿပည္ဘက္မွာ ေနတဲ႕) ပ်ဴေတြကို (အခုယူနန္ ဘက္က) နန္ေခ်ာင္ေတြ ဝင္တုိက္တယ္၊ နန္ေခ်ာင္ စစ္တပ္ေအာက္မွာ ေရွးဦးဗမာ စစ္တပ္ေတြ ပါတယ္၊ နန္ေခ်ာင္ေတြ ၿပန္ထြက္သြားေပမယ့္ ဗမာေတြ ဆက္ေနခဲ႔တယ္၊ ပ်ဴေတြနဲ႕ ေပါင္းစည္းၿပီး အခု ဗမာေတြၿဖစ္သြားတယ္၊ အဲဒီထဲက ေရွးဦးဗမာ အခ်ိဳ႕က အရွိန္လြန္ၿပီး ရခုိင္ရိုးမကို ေက်ာ္ၿပီး အခု ရခုိင္ၿပည္ထဲ အထိ ေရာက္သြားတယ္၊ ေနာက္ေတာ့ ၿပည္မ ဗမာေတြနဲ႔ အဆက္ၿပတ္ၿပီး ရခိုင္လို႔ သီးသန္႔ၿဖစ္သြားတယ္။ ( ၿမန္မာေရွးရုိးရာ သမိုင္းမွာေတာ့ ကံရာဇာႀကီး၊ ကံရာဇာငယ္လို႔ ၿပတယ္။) အဲဒီ ရခုိင္မင္းဆက္ေတြက ၿပည္မဗမာေတြလိုပဲ ေထရဝါဒ ကို ကိုးကြယ္ႀကတယ္။ ၁၂၀၀ ေလာက္မွာ တူရကီ၊ အာဖဂန္ ၿမင္းတပ္ေတြ ဝင္တိုက္ၿပီး သိမ္းခံလိုက္ရတဲ႔ ဘဂၤလားဟာ အစၥလမ္ ေဒသၿဖစ္သြားတယ္။ ၁၄၀၄ မွာ အင္းဝ တပ္ေတြ ရခုိင္ကို ဝင္တိုက္လို႔ ရခုိင္ဘုရင္ နရမိလွ ဘဂၤလားကို ထြက္ေၿပးရတယ္၊ ၁၄၃၀ မွာ အာဖဂန္သား စစ္တပ္ကို ေခၚလာၿပီး ရခုိင္ ကိုၿပန္သိမ္္းၿပီး ေၿမာက္ဦး ၿမိဳ႕ေတာ္ ကိုတည္ေထာင္တယ္။ ေၿမာက္ဦး ဟာ ဖြ႔႔႔ံၿဖိဳးတိုးတက္လာေတာ့ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ကို လက္ခံထားတယ္။ ရခုိင္၊ ဘဂၤါလီ၊ အာဖဂန္၊ ဗမာ၊ ဒတ္ခ်္၊ ေပၚတူဂီ၊ အဘီစီးနီးယန္း၊ ပါရွန္း လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ေရာက္ေနႀကတယ္။ ဂ်ပန္ ဆာမူရုိင္းေတြကို ဘုရင့္ bodyguard ခန္႔ထားတယ္။ ေၿမာက္ဦး နန္းတြင္းသားေတြမွာ ေနာင္ဂႏၱဝင္ ဘဂၤလား စာဆို ေတြေတာင္ ရွိတယ္။ ဘုရင္ေတြက ပါဠိဘာသာ၊ အစၥလမ္ နံမည္ နဲ႔ ဘြဲ႔ေတြ မွည့္ေခၚႀကတယ္။ ပါရွန္းကုလားပုံ ဝတ္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ ေစတီလည္း တည္တယ္။ ကာလီမာ ပါတဲ႔ ဒဂၤါးေတြ ထုတ္တယ္။ ( ကာလီမာ ဆိုတာ သရဏဂုံလို အစၥလမ္ဘာသာကို ကိုးကြယ္ေႀကာင္း ဆိုရတဲ႔ စကား)၊ ဘဂၤလား စူလတန္ေတြ အင္အားေကာင္းခ်ိန္မွာ ရခိုင္ ေအာက္ကေနရၿပီး စူလတန္ေတြ ဂိန္တဲ႔ အခ်ိန္မွာ ဘဂၤလားကိုဝင္တိုက္တယ္။ ၁၅၇၈ မွာ ရခုိင္ေတြ စစ္တေကာင္းကို သိမ္းတယ္။ ရခုိင္ေတြ ေပၚတူဂီ ပင္လယ္ဓားၿပေတြ ေႀကးစားစစ္သားေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီး လူေတြဖမ္းၿပီး ကိုလိုနီ စို္က္ခင္းေတြမွာ အလုပ္သမားကြ်န္ ေတြ အၿဖစ္ ေရာင္းစားတယ္။ ပဲခူးကိုေတာင္ ခဏ သြားသိမ္းလိုက္ေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့ဘုရင့္ေနာင္ ေၿမးကို စစ္တေကာင္း နားက Chittagong Hill Tract ေဒသကို Boh Mong (ဗိုလ္မင္း ) အေနနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခုိင္းထားတာ အခုဆို Marma လူမ်ိဳးဆိုၿပီး လူႏွစ္သိန္းေလာက္ ရွိေနၿပီ။ ေၿမာက္ဦးဟာ ဒကၠာကေန မုတၱမ အထိ မို္င္တေထာင္ေလာက္ကို ႀကီးစိုးထားဘူးတယ္။
                      ၁၇ ရာစု အစမွာ မြန္ဂိုဘုရင္ေတြက ဆင္းသက္တယ္ဆိုတဲ႔ မဂိုေတြက အိႏၵိယ ကိုသိမ္းတယ္။ ေနာက္ မဂိုဘုရင္ Sha Jahan နဲ႔ မိန္းမ Mumtaj Mahal ( Taj mahal ) တို႔ရဲ႕ သား Sha Shuja မင္းသား က ဘဂၤလား နဲ႔ ႀသရိသ ရဲ႕ ဘုရင္ခံ ၿဖစ္လာတယ္။ ၁၆၅၇ မွာ ဘုရင္ႀကီး ေသၿပီး သားေတြ အာဏာလုႀကတယ္။ စစ္ရႈံးတဲ႔ မင္းသားက ေၿမာက္ဦးမွာ ခန လာခုိလႈံတယ္။ မင္းသားရဲ႕ သမီးကို ရခုိင္ဘုရင္က ေတာင္းတယ္ ( သူတို႔ ႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ အခ်စ္ဇာတ္လမ္းကို တဂိုးက Dalia ဆိုတဲ႕ ဝတၳဳမွာ ေရးထားတယ္ )။ မင္းသား က သူ႔သမီးနဲ႔ သေဘာမတူလို႔ ေၿမာက္ဦးကို အာဏာသိမ္းဖို႔ႀကံတယ္။ ရခုိင္ဘုရင္ သိသြားၿပီး မိသားစုတခုလုံးကို သတ္ပစ္လုိက္တယ္။ သူသတ္မည့္ သူ႔ညီကို ဘာမဟုတ္တဲ႔ ရခုိင္ဘုရင္က သတ္လိုက္တယ္ ႀကားေတာ့ မဂိုဘုရင္ က ေၿမာက္ဦးကို ၁၆၆၅ မွာ ဝင္တိုက္တယ္။ စစ္တေကာင္းကို သိမ္းတယ္။ ရခိုင္ေတြ ႏွစ္တရာေလာက္ ႀကီးစုိးခဲ႔တဲ႔ အေရွ႕ဘဂၤလားလည္း မဂိုေတြလက္ေအာက္ ေရာက္သြားတယ္။( ေၿမာက္ဦးမွာ က်န္ေနေသးတဲ႔ Sha Shuja ရဲ႕ ေနာက္လိုက္ေတြကို ေနာက္ပိုင္းရခိုင္ဘုရင္ေတြက ေလးသည္ေတာ္တပ္ အၿဖစ္ဆက္သုံးတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အိႏၵိယက တပ္သားသစ္ေတြ ထပ္လာေပါင္းတယ္။ သူတို႔ေတြက ရမ္းၿဗဲကြ်န္းမွာ အေၿခက်ၿပီး အခု ကမန္ လူမ်ိဳးအၿဖစ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား ေတြၿဖစ္ေနႀကၿပီ။ အစၥလမ္ကိုးကြယ္ၿပီး ရုပ္ကလည္း ပါရွန္း၊ အာဖဂန္ ရုပ္ပဲ။)
                        ေနာက္ ၁၇၈၄ မွာ ဗမာဘုရင္ ဘုိးေတာ္ဘုရားက ရခုိင္ကုိ သိမ္းတယ္၊ မဟာၿမတ္မုနိဘုရားႀကီးကို ယူသြားတယ္၊ စစ္ရႈံးရခုိင္ေတြကို အမရပူရက စီမံကိန္းေတြအတြက္ အဓမၼလုပ္အားေပးခုိင္းလြန္းလို႔ ရခုိင္ေတြ စစ္တေကာင္းကို ထြက္ေၿပးႀကတယ္၊ ဒီအခ်ိန္မွာ အိႏၵိယ နဲ႔ ဘဂၤလားက မဂုိ လက္ထဲကေန အဂၤလိပ္အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီလက္ေအာက္ေရာက္ေနၿပီ။ သူတို႔ကို အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ က ကာကြယ္ေပးထားတယ္၊ အဲဒီ အကာအကြယ္ယူၿပီး ရခုိင္ဗိုလ္ ခ်င္းပ်ံက ဗမာကိုၿပန္တိုက္တယ္။ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕နဲ႔ ၿမန္မာနယ္ခ်ဲ႕ ေတြ႔ႀကတယ္။ မဏိပူရ၊ အာသံ၊ကခ်ာ မွာအင္အားၿပိဳင္ရင္း ၁၈၂၄ မွာ စစ္ၿဖစ္၊ ဗမာရႈံးၿပီး အာသံ၊ မဏိပူရ၊ ရခိုင္ နဲ႔ တနသၤာရီ အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္ေရာက္သြားတယ္။ ေနာက္ ၿမန္မာတၿပည္လုံး အဂၤလိပ္ေအာက္ ေရာက္တယ္။ မြန္၊ရခုိင္၊ ဗမာ၊ ကုလားေတြအားလုံး ကေလးေတြ ရန္ၿဖစ္ေကာင္းတုန္း ေက်ာင္းတက္ေခါင္းေလာင္းထိုးလိုက္သလို ၿဖစ္ကုန္တယ္။
                 အဂၤလိပ္ ရခုိင္သိမ္းခါစက ရခုိင္ေတြ စစ္တေကာင္းကို ေရာက္ေနတယ္။ ရခုိင္က လယ္ေတြလုပ္ဖို႔ ဘဂၤလားကုလားေတြကို သြင္းလာတယ္။ ဘဂၤလား ကေန ရခိုင္ကုိ သေဘၤာ ေတြနဲ႔ လူပို႔တယ္။ ၁၈၆၉ မွာ စူးအက္တူးေၿမာင္ဖြင့္ၿပီး ဆန္ကို export စပုိ႔တယ္။ ရခုိင္ေတြ ၿဖည္းၿဖည္းခ်င္း ၿပန္ဝင္လာေတာ့ နကုိယ္လုပ္တဲ႔လယ္ ကုလားဦးသြားလို႔ ၿပန္မရေတာ့တာလည္း ရွိတယ္။ အိႏၵိယကုလားေတြလည္း ရန္ကုန္မွာ အၿပည့္ၿဖစ္လာတယ္။ ရခုိင္က ဘဂၤါလီကုလားေတြကို ဗလီဆရာ နဲ႔ ဗလီေဂါပကေတြ အမ်ားစုပါတဲ႔ အဖြဲ႔ေတြက အုပ္ခ်ဳပ္တယ္။ ကုလားေတြ သိပ္မ်ားလာလို႔ လူမ်ဳိးေရး ၿပသနာၿဖစ္ႏုိင္တယ္ဆိုၿပီး ၁၉၄၁ မွာ လူဝင္မႈႀကီးႀကပ္ေရး အဖြဲ႔ စဖြဲ႔ခါစမွာပဲ ဂ်ပန္ဝင္လာတယ္။ အဂၤလိပ္အေၿပး ဂ်ပန္အဝင္မွာ ရခိုင္ နဲ႔ ကုလား လူမ်ိဳးေရး အဓိကရုဏ္းေတြ စၿဖစ္တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဘဂၤါလီေတြက ေၿမာက္ပိုင္း၊ ရခိုင္ေတြက ေတာင္ပိုင္းမွာ သြားစုေနႀကတယ္။ ေနာက္ အိႏၵိယကို လြတ္လပ္ေရးေပးရင္ ဟိႏၵဴ အိႏၵိယ နဲ႔ မြတ္စလင္ပါကစၥတန္ လို႔ခြဲမယ္ႀကားေတာ့ ရခုိင္ၿပည္က မြတ္စလင္အဖြဲ႔က ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ နဲ႔ ရေသ႕ေတာင္ ကို ပါကစၥတန္ထဲ ထည့္ေပးဖို႔ အဂၤလိပ္ကို ေၿပာတယ္၊ ၁၉၄၆ မွာ ကရာခ်ိ သြားၿပီး ေဒါက္တာဂ်င္းနားကိုလည္း ေၿပာတယ္။ သူတို႔က လုပ္မေပးေတာ့ မူဂ်ာဟစ္ ( Jihad သူရဲေကာင္း ) နံမည္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ကို စဖြဲ႔တယ္။
                 ၿမန္မာၿပည္မွာလည္း လြတ္လပ္ေရး ရမယ္ဆိုတာနဲ႔ အခ်င္းခ်င္း ကြဲၿပဲႀက သတ္ႀကပုတ္ႀက ၿဖစ္လာတယ္။တၿခားတိုင္းရင္းသားေတြ ၿပည္နယ္ေတာင္းေတာ့ မူဂ်ာဟစ္ ကလည္း ၁၉၄၈ မွာ မြတ္စလင္ ၿပည္နယ္ေတာင္းတယ္၊ အူရဒူ ကို ရခု္ိင္မြတ္စလင္ ( သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ရုိဟင္ဂ်ာလို႔ မေခၚေသး) ေတြရဲ႕ အမ်ဳိးသားဘာသာစကားအၿဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ဒီစကားနဲ႔ အစၥလမ္ဘာသာသင္ေက်ာင္းေတြ အလယ္တန္းေက်ာင္းေတြမွာ သင္ခြင့္ေပးဖို႔၊ အစုိးရထဲမွာ မူစလင္ေရးရာ ဝန္ႀကီးထားဖို႔၊ လႊတ္ေတာ္မွာ အမတ္ေနရာရဖို႔၊ ရခုိင္ေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ရဲ၊စစ္တပ္ေတြမွာ မူစလင္တဝက္ပါဖို႔ ေတြ ေတာင္းပါတယ္။ ၁၉၅၁ မွာ ရုိဟင္ဂ်ာ ဆိုတဲ႔ စကားလုံးကို စတင္အသုံးၿပဳလာတယ္။ ၁၉၅၃ စစ္ေတြ၊ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာကို ပထမဆုံး သန္းေခါင္စာရင္း စ ေကာက္တဲ႔အခါ စာရင္းေကာက္တဲ႔ ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္ကို ကုလား ႏွစ္ေယာက္ ကေန ေလးေယာက္ေလာက္အထိ မြတ္စလင္အသင္းက ဇြတ္ထည့္လိုက္ၿပီး စာရင္းေပးတဲ႔ ကုလားေတြ အားလုံးကို ရုိဟင္ဂ်ာလို႔ အတင္းဖိအားေပး စာရင္းသြင္းခိုင္းတာေတြရွိခဲ႔တယ္။
                 ၁၉၆၀ မွာ ရခုိင္ပါတီေတြရဲ႕မဲကို ညွိဖို႔ ဦးႏု က ရုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ မဲေတြရေအာင္ ႀကိဳးစားတယ္၊ ၁၉၆၁ မွာ ဗုိလ္ေအာင္ႀကီးက မူဂ်ာဟစ္ေတြ လက္နက္ခ်ေအာင္ လာညွိတယ္။ ပါကစၥတန္ ကို သံေယာဇဥ္ၿဖတ္ၿပီး ၿမန္မာၿပည္အေပၚ သစၥာရွိရင္ ၿပည္ေထာင္စုထဲက လူနည္းစု လူမ်ိဳးစု တခု အၿဖစ္ သေဘာထားပါမယ္ လို႔ ေၿပာတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အမတ္ေနရာေတြရတယ္၊ ဝန္ႀကီးတေယာက္ေတာင္ ၿဖစ္တယ္၊ ၿမန္မာ့အသံက တိုင္းရင္းသား အစီအစဥ္မွာ လႊင့္ခြင့္ရတယ္၊ ၿပည္ေထာင္စုေန႔ တိုင္းရင္သား ယဥ္ေက်းမႈၿပပြဲမွာ ပါခြင့္ရတယ္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ေက်ာင္းသားအသင္း ဖြဲ႔ခြင့္ရတယ္။
                   ၁၉၆၂ မွာ ဦးေနဝင္း အာဏာ သိမ္းတယ္။ ၿပည္သူပိုင္သိမ္းတယ္၊ တရုပ္ကုလား နဲ႔ တၿခားႏုိင္ငံၿခားသားေတြကို အတင္းၿပန္ခိုင္းတယ္။ ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပုံဆြဲေတာ့ မြတ္စလင္ ၿပည္နယ္ ေတာင္းႀကၿပန္တယ္၊ ဘယ္ရလိမ့္မလဲ။ ေနာက္ တရားမဝင္ ေနေနတဲ႔ ႏိုင္ငံၿခားသား ေတြကိုလိုက္စစ္တဲ႔ စစ္ဆင္ေရးေတြလုပ္ေတာ့ သူတို႔ ဘဂၤလားထဲ ဝင္ေၿပးႀကတယ္၊ ေနာက္ ဘဂၤလားအစုိးရ နဲ႔ ၿမန္မာအစိုးရ ၊ UNHCR တို႔ ညွိၿပီး ထြက္ေၿပးသြားတဲ႔သူေတြကို ၿပန္လက္ခံခဲ႔ႀကတယ္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က ဘြဲ႔ရသြားတဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ပညာတတ္လူငယ္ေတြ ေတာခိုၿပီး ႏုိင္ငံၿခားေတြမွာ ရုိဟင္ဂ်ာ အခြင့္အေရး အဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔တယ္၊ မဟုတ္က ဟုတ္က သမိုင္းေတြ လုပ္ႀကံၿပီး ေလွ်ာက္ေရးႀကတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြက အမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရး ပါတီဆိုၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္တယ္၊ မဲႏုိင္တဲ႔ အမတ္ေတြ ေနာက္ေတာ့ ေထာင္ခ် ခံရတယ္။
                   ဒီသမိုင္းကို ၿပန္ႀကည့္ရင္ ရခုိင္ေဒသမွာ ကုလားေတြ ေနေနတာ ေရွးကတည္းကပဲ၊ ေတြ႕တဲ႔ကုလား တေယာက္ကို ႀကည္႔ရုံနဲ႔ သူၿမန္မာၿပည္မွာ ေနေနတာ ႏွစ္ ၂ ေထာင္ရွိၿပီလား၊ တႏွစ္ပဲ ရွိေသးလား ဘယ္လုိလုပ္ သိမလဲ။ ဒါေပမယ့္ ရိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေၿပာတဲ႔လူတိုင္း၊ ၃ သန္းစလုံးဟာ အရင္ႏွစ္၂ ေထာင္ကတည္းက ဒီမွာ ေနလာတာဆိုၿပီး လက္ခံေပးပါလို႔ ေၿပာရင္ေတာ့ ရာဇာေနဝင္း ေၿပာသလို “No ပါ” လို႔ပဲ ေၿပာရမယ္။ ေဒါက္တာ ေအးခ်မ္း အဆိုအရေတာ့ ရခုိင္မွာ မြတ္စလင္ ၄ စုပဲ ရွိတယ္။ ေမယုေဒသ က စစ္တေကာင္း ဘဂၤါလီ၊ ေၿမာက္ဦး နဲ႔ ေက်ာက္ေတာ္မွာ ေနတဲ႔ ေၿမာက္ဦးေခတ္ကတည္းက မြတ္စလင္၊ ရမ္းၿဗဲက ကမန္ မြတ္စလင္ နဲ႔ ၿပည္မ ေၿမဒူးကေန ၁၇၈၄ ဗမာ က်ဴးေက်ာ္စစ္နဲ႔ ပါလာၿပီး အခု သံတြဲမွာ ေနတဲ႔ မြတ္စလင္ ေတြ ၿဖစ္တယ္။ ရုိဟင္ဂ်ာ အမည္ခံ စစ္တေကာင္းဘဂၤါလီ ေတြက လြဲရင္ က်န္တဲ႔ ၃ စုက အဂၤလိပ္ ေခတ္မတိုင္မီ ကတည္း က ေနလာတဲ႔သူေတြလို႔ ဆရာ ေၿပာခ်င္တာ ထင္ပါတယ္။
                    ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ေရးတဲ႔ သမိုင္းေတြကို ႀကည့္မယ္ဆိုရင္ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္က အရင္ကတည္းက ဒီေဒသမွာ ကုလားေတြေနတယ္၊ အဲဒီကုလားေတြဟာ ကမၻာမွာ အစၥလမ္စေပၚတည္းက မြတ္စလင္ၿဖစ္ေနၿပီ၊ ရခုိင္မွာ ဘာၿဖစ္ခဲ႔ၿဖစ္ခဲ႔ အဲဒီတုန္းက မြတ္စလင္ တဝက္ပါတယ္ ေၿပာ၊ အဲဒီ ေရွးေဟာင္း မြတ္စလင္ ဆိုတာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ၊ အဲဒါငါအဖိုးေပါ့ ဆိုတာမ်ိဳး ၿဖစ္တယ္။ ေဒါက္တာ ဆိတ္ဖြားေၿပာတဲ႔ မုန္႕ဟင္းခါး ဟင္းရည္ ကို အဆစ္ ေတာင္းတာ ငါ့ဘႀကီး စခဲ႔တာ ဆုိတာမ်ိဳးပဲ။
                     အဲဒီ လမ္းေႀကာင္းဝင္ေအာင္ ရခုိင္ေဒသဟာ မြတ္စလင္ လႊမ္းမိုးမႈ ေအာက္မွာ အၿမဲရွိခဲ႔တယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေတြကို ၿပတယ္။ ရခုိင္ဘုရင္ေတြ မြတ္စလင္ဘြဲ႔ ခံတာ၊ ကလီမာ ဒဂၤါး သုံးတာၿပတယ္။ ရခုိင္ဘက္က ၿပန္ၿပီး ဘဂၤလား ၁၂ နယ္ကို ရခုိင္ေတြပိုင္တာ၊ လက္ေအာက္ခံ မြတ္စလင္ေတြ ႀကိဳက္ေအာင္ မြတ္စလင္ဘြဲ႔ခံတာ၊ ဒဂၤါးေတြက ရခုိင္ဘုရင္ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး၊ ရခိုင္ဘုရင္က ဘဂၤလားနယ္ေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ခိုင္းထားတဲ႔ နယ္စားေတြ လုပ္တာလို႔ ၿပန္ေၿပာတယ္။ Leider က ရခုိင္သမိုင္းနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ေလ႕လာထားတာ နည္းလြန္းတယ္၊ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေတြကို စံနစ္တက် ေလ႔လာတာလည္း နည္းလြန္းေသးတယ္ ေၿပာတယ္။ ဒဂၤါးနည္းနည္းနဲ႔ ဘာမွ ေၿပာလို႔မရဘူး။ ရခုိင္ဘုရင္ေတြရဲ႕ မြတ္စလင္ဘြဲ႕ေတြကို ကုလားေတြကို ဖတ္ခိုင္းေတာ့ ၂ ခု၊ ၃ခုပဲ အဓိပၸါယ္ ရွိတယ္၊ က်န္တာ ဘာေတြမွန္း မသိဘူး ေၿပာတယ္။ ( ဘုရားႀကည္ညိဳတာနဲ႔ ေရွ႕ေနာက္ ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူ ေလွ်ာက္ၿဖည့္တာမ်ိဳးလဲ ၿဖစ္ႏုိင္တယ္။) သမိုင္းဆရာမဟုတ္တဲ႔ စာေရးဆရာေတြ ေရးတဲ႔ စာအုပ္ေတြထဲက သမိုင္းေတြကလည္း ဘယ္သူ႔က စလိုက္တာကို ဘယ္သူက ကူးရင္း ဘယ္လိုခ်ဲ႕ကုန္တယ္ဆိုတာ တဆင့္ဆီ လုိက္ၿပထားတယ္။
                      ရိုဟင္ဂ်ာ သမိုင္းေရးနည္း ေနာက္တခုကေတာ့ နံမည္ႀကီးေတြ ေလွ်ာက္ရြတ္ၿပတာမ်ဳိးၿဖစ္တယ္၊ ရခုိင္သမိုင္းေရးမိတဲ႔ Martin Smith, Pamela Gutman, Jacques Leider, Phayre စတဲ႔ နံမည္ေတြကို ေလွ်ာက္ေၿပာတာမ်ိဳးၿဖစ္တယ္။
                      History of Burma မွာ Phayre က စစ္တေကာင္းဟာ Ruon ဘုရင္လက္ေအာက္က်ဘူးတယ္လို႔ Fitch က ေၿပာဘူးတယ္ ( ဘယ္မွတ္တမ္းမွာေၿပာထားတာလို႔ အတိအက်မေၿပာပါ ) ဆိုၿပီး ေရးတာကို ရုိဟင္ဂ်ာေတြက ကိုးကားတယ္။ အဲဒါ Alber Fytche ၿဖစ္မယ္ဆိုလို႔ Fytche ရဲ႕ Burma, Past and Present မွာ ရွာေတာ့ ဘာ Ruon မွလည္း မေတြ႔ဘူး။ လမ္းစ ေပ်ာက္သြားတယ္။ Martin Smith ဘာေၿပာသလဲ ႀကည့္ေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာသမိုင္း အၿငင္းပြားေနတာ နည္းနည္းေတာ့ သိတယ္၊ ေသခ်ာေတာ့ မေၿပာတတ္ဘူး (This whole subject, it should be stressed, is still unresolved and any comments or further discussion are welcomed ) ပဲ ေၿပာထားတယ္။ စံနစ္အက်ဆုံး ရခိုင္သမိုင္းဆရာ ဆိုတဲ႔ Leider ေၿပာမွ ပိုဆိုး၊ ရုိဟင္ဂ်ာ စိတ္မဝင္စားဘူး၊ လက္ရွိ ရုိဟင္ဂ်ာ ၿပသနာဟာ ကုိလိုနီေခတ္ နဲ႔ပဲ ဆိုင္တယ္၊ ေရွးေဟာင္းသမိုင္းနဲ႔ ဘာမွ မပတ္သတ္ဘူး ၊ ဒုကၡသည္ အေႀကာင္းၿပဳၿပီး လက္တမ္းေလွ်ာက္ေရးထားတဲ႔ သမိုင္းေတြကလည္း ေသာက္တလြဲေတြပါ လို႔ ေၿပာတယ္။ (I am not concerned with the question of the so-called Rohingyas and the very contemporary problems of refugees on the Bangladesh-Myanmar border. It can be confidently assumed that the contemporary problems are linked to the colonial period for more than to Arakan’s past history. On the other side, I cannot hide the fact that articles written on the refugee question by western amateurs contain a painful lot of historical errors). ေနာက္ ေဒါက္တာ သန္းထြန္းက သမိုင္းမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ရွိေႀကာင္း ေထာက္ခံထားတယ္ ေၿပာၿပန္လို႔ လိုက္ႀကည့္ေတာ့ သူက ခ်င္းသမိုင္း ေရးရင္းနဲ႔ ေက်ာက္စာတခုမွာ “သက္ ၿမဳန္ ခ်င္း ကို အစိုးရေသာ ပန္းေသးမင္းတို႔၏ အမ်ိဴးအႏြယ္ၿဖစ္ေသာ ရခုိင္မင္း” ဆိုတာမွာ မြတ္စလင္ ( ပန္းေသး ) မင္းဆိုတာ ဘယ္သူမ်ား ၿဖစ္ေလမလဲလို႔ ေတြးထားတာပါ။ ၁၂ ရာစုမွာ တူရကီ က သိမ္းလိုက္ေတာ့ ဘဂၤလား က မြတ္စလင္ ၿဖစ္သြားတယ္။ ေက်ာက္စာက အဲဒီ ေရွးေခတ္ မြတ္စလင္ေတြကို ေၿပာတာလား၊ ရုိဟင္ဂ်ာေတြက အဲဒီမွာ ေနတာ ႏွစ္တေထာင္ရွိၿပီ ေၿပာထားေတာ့ သူတို႔မ်ားလား လို႔ ဆရာႀကီး စဥ္းစားႀကည့္တာပါ။ ရုိဟင္ဂ်ာ ဆိုတာကို ေက်ာက္စာထဲမွာ သြားေတြ႔တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီ ေက်ာက္စာကလည္း သူ႔ေရွ႕ေခတ္က ပုဂံေခတ္အေႀကာင္း ေရးထားတာဆိုေတာ့ မွန္ခ်င္မွ မွန္လိမ့္မယ္လို႔လည္း သူက ေၿပာပါတယ္။ ဆရာႀကီး ကို ရုိဟင္ဂ်ာေတြက တခါတည္း ပညာရွိစာရင္းသြင္းၿပီး ရခိုင္ေတြက ဆူပါေတာ့တယ္။ ရခုိင္ေတြက ဆရာႀကီး ကိုယ္တိုင္ လာၿပီး ကြင္းဆင္းႀကည့္ဖို႔ ဖိတ္ပါတယ္၊ ဆရာႀကီး အဲဒီကိစၥ ဘာဆက္ေၿပာလဲ မသိပါ။
                    ရုိဟင္ဂ်ာ သမိုင္းေရးနည္း ေနာက္တခုကေတာ့ နံမည္ေက်ာ္ ေရွးေခတ္ ခရီးသြားမွတ္တမ္း တခုခုကို အတည္ေပါက္နဲ႔ ဆြဲထည့္တာၿဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္ edition,print, ဘယ္ စာမ်က္ႏွာ မပါပဲ ေပၚတင္လုပ္တာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ အူရဒူ၊ အာရဗီ စာအုပ္ေတြကို ဆြဲထည့္တာပါ။ ကိုယ္တို႔ ဗမာေတြကလည္း ေလ႔လာအားေကာင္းေတာ့ မဖတ္တတ္ပါဘူး။ ေနာက္တခုကေတာ့ ေရွးစာအုပ္ထဲကဟာေတြကို မစဥ္းမစားကူးထည့္ ထားတဲ႔ ၿမန္မာစာအုပ္ေတြကို သက္ေသထဲ ထည့္တာပါ။ ဒါေတြကေတာ့ ေလွ်ာ္လိုက္ပါမယ္။ ဟုိနားဒီနား ေတြ႔တာေလးေတြ ဆက္ေၿပာပါမယ္။
                    ၁၈၆၆ မွာ Asiatic Society of Bengal က ကာလကတၳားမွာ မႏုသေဗဒ ကြန္ဂရက္ႀကီး တခုလုပ္ဖို႔ စီစဥ္ပါတယ္။ အိႏၵိယတခုလုံးက ေတာႀကိဳအုံႀကားေတြက တိုင္းရင္းသားေတြကို နမူနာ တစုံႏွစ္စုံစီ ကာလကတၱားကို ေခၚလာၿပီး ပညာရွင္ေတြ ေလ႔လာ မွတ္တမ္းတင္ ဖို႔ၿပင္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေတာထဲကလူေတြ ေခၚလာၿပီး ဖ်ားနာေသကုန္ရင္ ကြိဳင္တက္ေနမယ္။ ကုိယ္ဆိုင္ရာ နယ္အသီးသီးက တိုင္းရင္းသားေတြ အေႀကာင္းေတြကို ၿပဳစုၿပီး ဗဟိုအစိုးရဆီကို ပို႔ရမယ္ ဆိုၿပီး ေၿပာင္းလိုက္တယ္။ Nagpur ရဲ႕ ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး E.T.Dalton ၿပဳစုတဲ႔ Descriptive Ethonology of Bengal ကို ၁၈၇၂ မွာ ပုံႏွိပ္ပါတယ္။ ဘဂၤလားက တိုင္းရင္းသား တခုခ်င္းစီရဲ႕ ေနထိုင္ပုံ၊ ဝတ္စားပုံ၊ ယုံႀကည္ကုိးကြယ္မႈ အစ အသုဘဓေလ့ မက်န္ အကုန္ပါ ပါတယ္။ ရခုိင္၊လူရႈိင္း၊ ကရင္၊ ကူမီး ေတြေတာင္ပါပါတယ္။ ရုိဟင္ဂ်ာ မပါပါ။ Koch ( အာသံကုလား၊ ၿမန္မာအေခၚ ေခၚေတာ ) စသည္ၿဖင့္ေတာ့ ကုလားမ်ိဳးစုံ ပါပါတယ္။ အဲဒီမ်ိဳးစုံေအာက္မွာ ရုိဟင္ဂ်ာ ဆိုတဲ႔ နံမည္နဲ႔ မဟုတ္ပဲ တၿခားနံမည္ေတြနဲ႔ ပါေနမွာပဲ လို႔ေတာ့ ထင္တယ္။
              ဘဂၤလားစြယ္စုံက်မ္း ( Banglapedia ) မွာေတာ့ လက္ရွိ ရခိုင္ေဒသ မွာ၊ Roayingya, Jamboyika, Kamanchi, Zerbadi နဲ႔ Dinnet ဆိုၿပီး မြတ္စလင္ ၅ စု ရွိတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဆိုတာ စစ္တေကာင္း ကေန ေၿပာင္းသြားၿပီး ရခိုင္မေတြနဲ႔ အိမ္ေထာင္က်သြားတဲ႔သူေတြ လို႔ မွန္းဆရတယ္ ဆိုၿပီး ေဖးေဖးမမ ေရးထားတယ္။ အဂၤလိပ္လို ေရးထားတဲ႔ ဘဂၤလားႏုိင္ငံ သမိုင္းေတြကေတာ့ ေပါပါ့ ( ဥပမာ The Rise of Islam and Bengal Frontier, 1204-1760 ) ။ ဘယ္မွာရွာရွာ ရုိဟင္ဂ်ာ မေတြ႔ဘူး။
              အခု လူသုံးသန္းရွိေနၿပီဆိုတဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာရဲ႕ ႏွစ္တေထာင္သမိုင္းကလဲ အဂၤလိပ္ေခတ္အထိ ကို တမ်က္ႏွာၿပည့္ေအာင္ မေတြ႔ရေတာ့ စိတ္ပ်က္ရတယ္။ သမိုင္းကိုလွန္ေလွာၿပီး ရုိဟင္ဂ်ာ ရွာရင္ မေတြ႕ရပဲ ရုိအင္ဂ်ာေတြ၊ ရုိဟင္ညာ ေတြပဲ ေတြ႔ေနရတယ္။ ထင္ရာၿမင္ရာ စြတ္ေၿပာရရင္ ကိုလိုနီ ေခတ္ ဘဂၤလား ဧည့္သည္မ်ားဟာ ရခိုင္ေဒသရဲ႕ မူရင္း မြတ္စလင္ေတြ ေနာက္မွာ အရိပ္ခို ေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္၊ နယ္စပ္ေဒသ အမ်ားအၿပားမွာ အမွန္တကယ္ ႏုိင္ငံမဲ႔ေနတဲ႔ ( ဥပမာ chakma ) တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ဇာတ္လမ္းမ်ိဳးကို ယူသုံးၿပီး မိမိတို႔ ဘဝ ရွင္သန္ေရးအတြက္ မာယာမ်ားေနရတဲ႔ သူေတြလို႔ ထင္ပါတယ္။ရခုိင္ေတြ ရခုိင္ၿပည္နယ္ ေတာင္းတဲ႔အခ်ိန္မွာ သူတို႔က ရခိုင္မြတ္စလင္ေတြပါလို႔ ေၿပာေနရင္ ရခုိင္ေတြနဲ႔ တၿပည္နယ္တည္း ရေနမွာစိုးလို႔ သီးသန္႕ၿပည္နယ္ရေအာင္ ရုိဟင္ဂ်ာဇတ္လမ္းကို ထြင္လိုက္တာပဲလို႔ ထင္ပါတယ္။  လူတိုင္းလိမ္ေနတာေတာ့လဲ မဟုတ္ဘူး ထင္တယ္၊ ရခုိင္က ကုလားေတြ ထဲမွာပဲ ရုိဟင္ဂ်ာ နံမည္ မသုံးပဲ မြတ္စလင္ အခြင့္အေရး သီးသန္႔ တိုက္ပြဲဝင္ေနတဲ႔ အဖြဲ႔ေတြလည္း ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ ကုလားေတြကို မင္းတို႔ ဘာလူမ်ိဳးလဲ ေမးရင္ ဘဂၤါလီ လို႔ပဲ ေၿဖတဲ႔ လူေတြလည္း ရွိတယ္၊ လည္တဲ႔လူပဲ ရုိဟင္ဂ်ာလို႔ ေၿဖတယ္လို႔ ရခုိင္ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္က ေၿပာၿပတယ္။
                   အိႏၵိယႏုိင္ငံသား သူငယ္ခ်င္း တေယာက္က ငါတို႔ ငယ္ငယ္တုန္းကဆိုရင္ ရုပ္ရွင္ထဲမွာ မင္းသားက ဆင္းရဲေနရင္ မင္းသမီးမိဘ က သေဘာမတူဘူး၊ ေနာက္ မင္းသားက ရန္ကုန္မွာ သြားအလုပ္လုပ္ၿပီး ၿပန္လာေတာ့ သူေဌး ၿဖစ္လာတာမ်ိဳး အၿမဲတမ္း ပါတယ္ လို႔ ေၿပာၿပတယ္။ အခုလည္း သခင္မ်ိဳးေရႊေတြ ႏုိင္ငံၿခားအလုပ္ လုပ္ခ်င္လြန္းလို႔ စာရြက္စာတမ္း အတု အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အေပၚလမ္း ေအာက္လမ္း ရရာ တုိးေဝွ႔ၿပီး ဝင္ေနရတာပဲေလ။ US သြားခ်င္လို႔ ထိုင္းမွာ ဒုကၡသည္ဟန္ သြားေဆာင္ေနတဲ႔ လူေတြေတာင္ ရွိတယ္။ သူတို႔လည္း တို႔ၿမန္မာ ေရႊေခတ္က တုိးဝင္လာတဲ႔လူေတြ ၿဖစ္ႏုိင္တာပဲ။ အေစာဆုံး ၁၈၂၄ က စဝင္လာတဲ႔ လူဆိုရင္ေတာင္ အခုဆို ၁၈၈ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ေနလာရင္ generation ၅ ခု အထက္ရွိပါၿပီ။
             အခု ၿမန္မာၿပည္ေခြးၿဖစ္ေနေတာ့ သူတို႔လည္း ႏုိင္ငံၿခား အလုပ္ရွာႀကတာပဲ၊ မွတ္ပုံတင္၊ passport ဘာ အေထာက္အထားမွ မရွိပဲ စြန္႔စားၿပီးရွာရင္းက ဒုကၡသည္ဆိုၿပီး ေခတ္စားလာတယ္ ထင္ပါတယ္။ ခုိးဝင္တဲ႔ ေလွေတြနဲ႔ ဖမ္းမိတဲ႔လူေတြ၊ လက္ရွိေဆာ္ဒီ တို႔မွာ ၿမန္မာရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ပါဆိုၿပီး ေနေနတဲ႔ လူေတြရဲ႕ တခ်ိဳ႕တဝက္က အခုမွ ဘဂၤလားက ထြက္လာၿပီး ႏုိင္ငံၿခားအလုပ္ရွာတဲ႔လူေတြဆိုတာ Haj သြားရင္း သိခဲ႔ရတယ္ လို႔ မႏၱေလးက မြတ္စလင္ ဦးေလးႀကီး တေယာက္ ေရးတာလည္း ဖတ္ရတယ္။ ဒီလူေတြကို ေဆာ္ဒီက ၿမန္မာၿပည္ ၿပန္မလား ေမးရင္ေတာ့ မၿပန္ရဲဘူး၊ သိပ္ႏွိပ္စက္တာပဲေတြ ဘာေတြ လုပ္မွာပဲ။ သူမ်ားႏုိင္ငံေတြကို ေလွနဲ႔ခိုးဝင္ၿပီး ေရနစ္ေသတဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာနဲ႔ ထိုင္းကို အလုံပိတ္ကားထဲက ခုိးဝင္ရင္း အသက္ရႈႀကပ္ၿပီး မြန္းေသတဲ႔ ဗမာေတြ၊မြန္ေတြနဲ႔ အၿဖစ္ဆိုးပုံခ်င္း အတူတူပါပဲ။ ဒါေတြကို လူမ်ဳိးေရးၿပႆနာ လို႔ မၿမင္ပဲ ဆင္းရဲမြဲေတမႈၿပႆနာ၊ အလုပ္လက္မဲ႔ၿပႆနာေတြ လို႔သာ ၿမင္သင့္ပါတယ္။
            သမိုင္းေႀကာင္းေတြ ေပၚလာေတာ့ေကာ ဘာလုပ္မွာလဲ၊ သမိုင္းကို ေနာက္ၿပန္သြားမလို႔လား၊ red indian ေတြက အေမရိကန္ေတြကို ဥေရာပ ၿပန္ခိုင္းလို႔ ရပါေတာ့မလား။ ဒီ ဘဂၤါလီ အကုန္လုံးကို ဘဂၤလား အတင္းၿပန္ပို႔ လို႔ရမလား၊ Bengladesh အစိုးရက လက္မခံရင္ ေရထဲ အကုန္ေမာင္းခ်မလား၊ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ တရားခံ ဆိုၿပီး အဂၤလိပ္ ကို ၿပန္ရွင္းခိုင္းမလား။ တခ်ိဳ႕က အဲဒီလို ေနာက္ၿပန္သြားမလို႔ စဥ္းစားတုန္းပဲ၊ တခ်ိဳ႕ ရခုိင္ေတြက ဗမာေတြကို ၿပန္ေမာင္းထုတ္၊ ဘဂၤလား ၁၂ ခရုိင္ကို Bengladesh ဆီက ၿပန္တိုက္ယူၿပီး ရခုိင္ႏုိင္ငံေတာ္ ၿပန္ေထာင္မယ္ ေၿပာေနတာလဲ ရွိတယ္။ မြန္ေတြက ဦးေအာင္ေဇယ် မြန္ၿပည္နယ္ ကို သိမ္းတဲ႔ေန႔မွာ ( ဝမ္းနည္းတဲ႔ သေဘာလား၊ ရုိးရာလား မသိပါ ) အနက္ေတြ ဝတ္ၿပီး ေႀကကြဲတမ္းတ တာလဲရွိတယ္။ ၿမန္မာ႔သမိုင္းမွာ အေနာ္ရထာ၊ ဘုရင့္ေနာင္ နဲ႔ အေလာင္းဘုရား ေခတ္မွာပဲ အခုလက္ရွိ ႏုိင္ငံအရြယ္ တစုတစည္းတည္း ရွိဘူးတယ္။ က်န္တဲ႔ အခ်ိန္ေတြမွာ တိုင္းၿပည္ေသးေသးေလးေတြ တခု နဲ႔ တခု ၿပိဳင္ဆိုင္ တိုက္ခိုက္ေနခဲ႔ႀကတာပဲ။ ၿမန္မာၿပည္ဆိုတာကို ၿပန္ဖ်က္သိမ္းၿပီး အဲလို ေသးေသးေလးေတြ ၿပန္တည္ေထာင္ႀကမွာလား။ အဲလိုၿဖစ္သြားရင္ ေဘးႏုိင္ငံေတြက ဘယ္လိုေနရာေတြကေန ပါလာမလဲ။
                  ေနာက္ၿပန္မသြားပဲ ေရွ႕ဆက္မယ္ ဆိုေတာ့လည္း ဒီ ၃ သန္းကို လက္ခံလိုက္မလား။ ထားပါေတာ့၊ ခက္တာေတြကို ရူးခ်င္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး fast forward လုပ္လိုက္မယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ ဒီမိုကေရစီ နဲ႔ အညီ အမ်ားညွိႏႈိင္း သေဘာတူၿပီးသား၊ လူလူခ်င္း စာနာစိတ္ေတြလည္း အၿပည့္ပါၿပီးသား၊ အားလုံးရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္လည္း အသိပညာေတြနဲ႔ ခ်င့္ခ်ိန္တြက္ခ်က္ၿပီးသား၊ လူဝင္မႈ ဥပေဒတခု ရလာၿပီ၊ ဒီဥပေဒအတိုင္း ၿမန္မာၿပည္ထဲက ဘယ္တရုတ္၊ ကုလားေတြကို ဘယ္လိုေရြးၿပီး ဘယ္လို ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရးေတြ ေပးမယ္၊ သူတို႔ကို ၿမန္မာၿပည္ကို ခ်စ္တဲ႔ အက်ိဳးၿပဳမည့္ ႏုိင္ငံသားသစ္ေတြ ၿဖစ္လာေအာင္ ဘယ္လိုေမြးမယ္ ဆိုတာေတြ ရၿပီ ဆိုပါေတာ့။ အဲဒီ အေၿဖဆီ ေရာက္ေအာင္ သြားမယ့္လမ္းမွာ ဘာေတြ ထည့္စဥ္းစားႀကရမလဲ။ အဲဒီ အထဲက ရိုဟင္ဂ်ာ အစိတ္အပိုင္း ကေလး အတြက္ေကာ ဘာေတြ ထည့္စဥ္းစားႀကမလဲ။
                   ႏုိင္ငံတခုရဲ႕ သယံဇာတ ေတြမွာ အပင္ေတြ၊ ငါးေတြလို ခုတ္ၿပီးရင္ ၿပန္ေပါက္လာတာလည္း ရွိတယ္၊ ေရနံ၊ သတၳဳေတြလို ေလ်ာ့ၿပီး ဘယ္ေတာ့မွ ၿပန္မၿပည့္ေတာ့တာ မ်ိဳးလည္း ရွိတယ္၊ သုံးလုိက္တာ နဲ႔ ၿပန္ပြားလာတာ မွ်ေနရင္ ေရရွည္ခံမယ္ ( sustainable ) ၊ မႏုိင္ဝန္ထမ္းၿပီး အကုန္လက္ခံလိုက္ရင္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံ ေရရွည္မွာ ၿပသနာၿဖစ္လာမလား။
                S. Huntington က အေနာက္တိုင္းသားေတြက လူလူခ်င္း အတူတူပဲ၊ အသားအေရာင္၊ ဘာသာ မခြဲရဘူး၊ universal တူတဲ႔ အခ်က္ေတြကိုပဲ ႀကည့္ရမယ္ဆိုၿပီး migrant ေတြကို လွိမ့္လက္ခံၿပီး အခုေတာ့ လူမ်ိဳး မတူ၊ ဘာသာမတူတာ အေႀကာင္းၿပဳတဲ႔ ၿပသနာေတြ မ်ားလာၿပီ၊ လူလူခ်င္း ဘာမွ မခြဲၿခားဘူးဆိုတဲ႔ ဟန္ေဆာင္တာေတြကို ရပ္လိုက္ပါေတာ့၊ လူမ်ိဳး ဘာသာ ဓေလ့ မတူတာေတြကို ထည့္စဥ္းစားႀကပါေတာ့ လို႔ ေၿပာပါတယ္။ သူေၿပာသလိုပဲ မြတ္စလင္ အမ်ားစုက အထိမခံေတြ၊ အနည္းစု ေလာက္ကပဲ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေနတတ္တယ္။ ဒီေတာ့ တၿခား ၿမန္မာၿပည္သားေတြနဲ႔ အဆင္ေၿပေၿပေပါင္းသင္း ႏုိင္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ၊
               လူမ်ိဳး သုံးမ်ိဳး စုေနတဲ႔ စကၤာပူမွာေတာ့ လူမ်ိဳးလိုက္ အုပ္စုဖြဲ႔တာ နည္းေအာင္ တရပ္ကြက္ကို တရုပ္အိမ္၊ ကုလားအိမ္၊ မေလးအိမ္ ဘယ္ေလာက္စီပဲ ရွိရမယ္ ဆိုၿပီး သတ္မွတ္ထားတယ္ ( အုပ္စုဖြဲ႔တာ နည္းသြားေပမယ့္ အဖိုးႀကီး အဖြားႀကီးေတြမွာ အိမ္နီးခ်င္း ေဘာ္ဒါ မရွိေတာ့ဘူးၿဖစ္ ၿပန္တယ္ )။ ရခိုင္ၿပည္က ကုလားေတြကို နယ္မေက်ာ္ရဆိုၿပီး ပိတ္ထားေတာ့ ႏွစ္ဘယ္ေလာက္ႀကာႀကာ ဘဂၤလားကုလားက ဘဂၤလားကုလားပဲ ၿဖစ္ေနတယ္၊ ၿမန္မာမြတ္စလင္ ၿဖစ္မလာဘူး။ မေရာက္ဘူးတဲ႔ ၿမန္မာၿပည္ထက္ ေရာက္ဘူးတဲ႔ ဘဂၤလားပဲ စိတ္ထဲမွာ ရွိတယ္။ ပညာရပ္အစုံ မသင္ဘူးေတာ့ ကို္ယ္ပိုင္ မစဥ္းစားတတ္ဘူး၊ ရခိုင္သူငယ္ခ်င္းက ေၿပာဖူးတယ္၊ ၿမန္မာမြတ္စလင္ ဘာအသင္း ညာအသင္း တခုမွ သူတို႔အေပၚ ႀသဇာမရွိဘူး၊ ပလီဆရာ ေၿပာရင္ေတာ့ အကုန္လုိက္လုပ္တယ္၊ ဒီေကာင္ေတြကို ကိုယ္ပိုင္ စဥ္းစားတတ္ေအာင္ ပညာ ေကာင္းေကာင္း သင္ေပးရမယ္ လို႔ ေၿပာဖူးပါတယ္။ ေရႊတိဂုံဘုရားႀကီးကို ၿမင္ဖူးခ်င္တယ္ ေၿပာတဲ႔ကုလား ရွိသလို၊ အသည္းအသန္ ၿဖစ္ေနတဲ႔ အဖြားကို နယ္မေက်ာ္ရလို႔ ေဆးရုံ မတင္လိုက္ရတဲ႔ ကုလားေတြလည္း ရွိပါတယ္။
                 သူတို႔ကို တၿခား ၿမန္မာတိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးသြားေအာင္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္ကို ခြဲပို႔ခိုင္းရင္ ေကာင္းမလား ( ရွမ္း၊ကခ်င္၊ကရင္၊ရခုိင္၊တရုတ္၊ကုလား ဘယ္သူပဲ ၿဖစ္ၿဖစ္ ေဒသအစုံမွာ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ဘာသာစုံနဲ႔ ခင္ခင္မင္မင္ ေပါင္းသင္းဖူးသူဟာ ကိုယ္လူမ်ိဳးခ်ည္းပဲ သီးသန္႔ေနဖူးတဲ႔ လူထက္ေတာ့ သေဘာထားအၿမင္ က်ယ္တာပါပဲ )၊ ကုလားေတြ ဘက္ကလည္း ဘယ္သူမွန္တယ္၊ ဘယ္သူမွားတယ္ မႀကည့္ပဲ၊ မတရားလုပ္တဲ႔ မြတ္စလင္ကိုလည္း လူမ်ိဳး ဘာသာတူလို႔ ဆိုၿပီး ကာကြယ္ေပးထားတာမ်ိဳး မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ခုိးဝင္လာတဲ႔ ဘဂၤလားက ေဆြမ်ိဳးနဲ႔ ကိုယ္ကိုလက္ခံထားတဲ႔ ၿမန္မာၿပည္ တဘက္ကုိ ေရြးရပါမယ္။ ႏွစ္ဘက္စလုံးကလည္း လူဦးေရ ၿပႆနာ ကေန လူမ်ိဳးေရးၿပႆနာ၊ လူမ်ိဳးေရး ကေန ဘာသာေရး ၿပႆနာ အထိ တၿဖည္းၿဖည္း က်ယ္ၿပန္႕ ႀကီးမားလာေအာင္ မလုပ္သင့္ပါဘူး။
               ကိုယ္လက္မခံရတိုင္း ေဘးက ဝိုင္းႀကပ္တဲ႔ တိုင္းၿပည္ေတြကိုေတာ့ ငတာ့ ဘႀကီးလုပ္သလို လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဘႀကီး မဂၤလာေဆာင္ေတာ့ ေဘးကရြာသားေတြ အာဝင္ေခ်ာင္ႀကတယ္။ သကၤန္းတစုံတည္း ထည့္လို႔ ရတနာသုံးပါးၿဖစ္ေအာင္ ၃ စုံလုပ္လိုက္၊ အနေႏၱာအနႏၱငါးပါး ၿဖစ္သြားေအာင္ ၅ စုံလုပ္လုိက္ စုံေနတာပဲ။ လူ႔ခြစာ ဘႀကီးက ရတယ္၊ ၿဖစ္ခ်င္တာ အကုန္လုပ္ေပးမယ္၊ ဒါေပမယ့္ ေၿပာတဲ႔လူ တဝက္စိုက္ လို႔ေၿပာမွ လစ္ကုန္တယ္။
                  က်န္တဲ႔ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး တို႔၊ လုံၿခဳံေရး တို႔ေတာ့ ကြ်မ္းက်င္သူေတြ ေၿပာထားတာေတြ ရွိပါတယ္။ (ရခုိင္ ဘဂၤလားနယ္စပ္က ၁၂၅ မိုင္ရွိပါတယ္။ ကင္းေစာင့္ရွိမရွိ မသိပါ၊ အရင္ကာထားတဲ႔ သံဆူးႀကိဳးေတြကို ၿဖတ္ၿပီး cox's bazar မွာ နယ္စပ္သံႀကိဳးဆိုၿပီး အေခြလိုက္ေရာင္းေနတယ္ လို႔ ေၿပာတာႀကားဖူးတယ္။ ေမာ္ေတာ္တိုင္း ေလွတိုင္း ေရတပ္ကို ခဏ ေတာ့ ဝင္ေတြ႔ရတာပဲ ဆိုတာလည္း ႀကားဖူးတယ္။ ေနာက္ေၿပာတာ ေနမွာပါ )။ ေဒါက္တာ မင္းေဇာ္ဦးက စစ္တေကာင္း က RSO မွာ ဗုံးလုပ္တဲ႔ ခြဲတဲ႔ နည္းပညာေတြ ရွိေနၿပီ၊ ၿမန္မာၿပည္တြင္းကို တုိက္ခိုက္လိုက္ရင္ ၿမန္မာအစုိးရက ရခုိင္နယ္က ကုလားေတြကို သြားႀကမ္းလိမ့္မယ္၊ ဒါဆို ကုလားေတြ ဘဂၤလားထဲကို ထပ္ေၿပးဝင္လာမွာစိုးလို႔ ဘဂၤလားအစိုးရက RSO ကို ထိန္းထားတာ၊ သတိထားေနသင့္တယ္၊ ၿပည္တြင္းက လက္သည္မေပၚခဲ႔တဲ႔ ဗုံးခြဲမႈေတြကိုေတာင္ သိပ္မသကၤာခ်င္ဘူး ေၿပာပါတယ္။ ဘာေတြလုပ္ထားသင့္တယ္ဆိုတဲ႔ အႀကံေတြလည္း ေပးထားပါတယ္။
              ဘာေတြပဲလုပ္လုပ္ အေမသေဘာတူေပမယ့္ တကယ္ေပါင္းရမွာက သမီးပါ ဆိုတဲ႔ ရခုိင္ေတြရဲ႕ သေဘာထား ကိုေတာ့ ဦးစားေပး စဥ္းစားသင့္တယ္ ထင္ေႀကာင္းပါ။

ဒီစာကို pdf နဲ႔ လိုခ်င္ရင္ ဒီ link မွာ download လုပ္ပါ။
မွတ္ခ်က္
၁. တရုတ္ ကုလား ဆိုတာ chinese, indian ကို ဆိုလုိပါတယ္။ citizenship ကို ေၿပာတာမဟုတ္ပဲ ethnicity background ကို ေၿပာတာပါ။ ၿမန္မာမြတ္စလင္ ဆိုရင္ ၿမန္မာၿပည္သား တရုတ္ မြတ္စလင္ ေတြပါ ပါသြားပါမယ္။ ပိုသင့္ေတာ္တဲ႔ စကားလုံးေပးရင္ ေၿပာင္းသုံးေပးပါမယ္။ အိႏၵိယသား၊ မဇၩိမတိုက္သား အဆင္မေၿပပါ။ အဲဒါ ရုိက္ရတာနဲ႔တင္ လူမ်ဳိးေရး မုန္းတီး စိတ္ေတြ ဝင္လာႏုိင္ပါတယ္။ ကုလား လို႔ အေခၚခံရတာ မႀကိဳက္လို႔၊ ေရထဲခုန္ခ်ၿပီး သတ္ေသလိုက္တယ္၊ ေနာက္ဘဝ ပုဇြန္ ၿဖစ္ေတာ့ ကုလားပုဇြန္ လို႔ အေခၚခံရတယ္ ဆိုတဲ႔ ဟာသ ကုိ မြတ္စလင္ သူငယ္ခ်င္း က ေၿပာၿပတယ္။ မင္းတို႔ ၇၈၆ က ဘာလဲ ေမးေတာ့ ငါတို႔ တမန္ေတာ္ မိုဟာမက္ရယ္၊ ဗုဒၶရယ္၊ ေယရႈ ရယ္ 21 ကစားတုန္းက ငါတို႔ ဘုရား ႏုိင္တဲ႔ ဖဲကို အမွတ္တရ မွတ္ ထားတာ ေၿပာပါတယ္။ ငတာရဲ႕ အဲဒီ တရုတ္၊ကုလား၊ ရခုိင္၊ ကခ်င္၊ မြန္၊ ရွမ္းတရုတ္ သူငယ္ခ်င္းေတြ အတြက္ ဒီစာကို ေရးပါတယ္။

၂. ေရးထားတာေတြ မွန္တယ္ မဆိုလိုပါ။ ဒီကိစၥက ရွင္းေနတာပဲ၊ လြယ္ပါတယ္ ေၿပာမွာစိုးလို႔ မလြယ္ဘူး ရႈပ္တယ္ဆိုတာ သိေစခ်င္တာ အဓိက ပါ။

၃. ေအာက္က sources ေတြကို အေပၚယံဖတ္ၿပီး ေလွ်ာက္ေရးတာပါ။ အတိအက် ကို ရွာဖတ္ပါ။

The River of Lost Footsteps ( Thant Myint-U )

ရခုိင္ၿပည္ ႏွင့္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး သမိုင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ( အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီ)

ရုိဟင္ဂ်ာ ပဋိပကၡ၊ အမ်ိဳသားလုံၿခဳံေရး ႏွင့္ လက္ေတြ႕မူဝါဒဆိုင္ရာ စိန္ေခၚမႈမ်ား ( ေဒါက္တာ မင္းေဇာ္ဦး )

The Muslim Rohingya of Burma ( Martin Smith )

Arakan during the Mrauk U Period: The Political Success of a Buddhist Border States ( Dr. Jacques P. Leider )

These Buddihst Kings with Muslim Names ( Dr. Jacques P. Leider )

Study of Muslim Infiltration Into Rakhine State ( U Shwe Zan )

The Development of a Muslim Enclave In Arakan ( Rakhine ) State of Burma ( Myanmar ) ( Dr. Aye Chan )

Descriptive Ethnology of Bengal ( Edward Tuite Dalton )

ႏုိင္ငံၿခားသားမ်ား ဝင္ေရာက္မႈ ႏွင့္ ရခိုင္ၿပည္နယ္မွ ၿဖစ္ရပ္အေၿခအေနအခ်ဳိ႕ ( ဗိုလ္မႈးလွၿမိဳင္ )

Facebook, Wiki, archive.org, Google Books, UNHCR, Amnesty International, Human Rights Watch, Arakanland , ရုိဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ ရခုိင္ web-sites မ်ား